Aalisarnermut Piniarnermullu Naalakkersuisoqarfik
Nunat tamalaat - akornanni suleqatigiinneq aamma aalisarneq pillugu isumaqatigiissutit
-
Nunat immikkoortuini aalisarnermik kattuffiit
Kalaallit Nunaat nunat immikkoortuini aalisarnernik kattuffinnut makkununnga ilaasortaavoq: Northwest Atlantic Fisheries Organisation (NAFO), Northeast Atlantic Fisheries Commission (NEAFC) aamma North Atlantic Salmon Conservation Organisation (NASCO).
NAFO tassaavoq nunarsuup immikkoortuani naalagaaffiit akornanni aalisarnermik ingerlatsinermi kattuffik nunanik aqqaneq pingasunik ilaasortaqartoq – imaluunniit isumaqatigiissummut peqataasutut taaneqartartut. Taakku tassaapput: Canada, Cuba, Danmarki Savalimmiut aamma Kalaallit Nunaat sinnerlugit (DFG), Frankrigi St. Pierre aamma Miquelon sinnerlugu, Island, Japan, Norge, Rusland, Tuluit Nunaat, Korea Kujalleq, Ukraine aamma USA.
Atlantikup Avannaata Kitaa aaqqissuussami ilaavoq, tassanilu Kalaallit Nunaata Canadallu akornanni imartaq ilaalluni. NAFO-p malittarisassaqartitsiviinut ilaapput naalagaaffiit sineriallit killeqarfiisa 200 sømiliniittut avataanniittut imartat Kalaallit Nunaata kujammut kimmut sineriaata, Canadap kangimut sineriaata aamma USA-p avannamut kangimut sineriaata avataanni. NAFO’p ingerlatsivigisinnaasaanut ilaapput NAFO-p malittarisassaqarfiata iluani aalisakkat qaleruallillu suusinnaasut tamarmik ataasiakkaannguit minillugit soorlu kapisilik, taanna NASCO-mit malittarisassaqartinneqarluni. NAFO-p isumaqatigiissut naapertorlugu aalisakkanit isumalluutinik allanngutsaaliuineq pitsaanerpaamillu iluaquteqarnissamut qulakkeerinneqataassaaq. NAFO aammattaaq isumaqatigiissuteqarfiusumut tamarmut ilisimatuussutsikkut siunnersuisarpoq, tassunga ilanngullugu Kalaallit Nunaata Kitaani aalisakkat qaleruallillu amerlassusaanut. NAFO pillugu paasisaqarnerugit
NEAFC tassaavoq nunarsuup immikkoortuani naalagaaffiit akornanni aalisarnermik ingerlatsinermi kattuffik, NAFO-mut suleqatigiiffittut isigineqarsinnaasoq. NAFO-p Atlantikup avannamut kippasissortaa nakkutigisaraa, NEAFC-llu Atlantikup Avannamut Kangisissortaa nakkutigisaralugu. NEAFC-imi suleqatigiit isumaqatigiissuteqartut ukuupput: Qallunaat Nunaat, Savalimmiormiut Kalaallit Nunaallu sinnerlugit (DFG), EU, Island, Norge, Tuluit Nunaat aammalu Rusland
NEAFC-ip oqartussaaffigisani aalisakkat soorlu avaleraasartuut, ammassassuit, saarullernat aamma suluppaakkat nunani sinerialinni isumaqatiginninniutigineqartarput. Kalaallit Nunaat avaleraasartuunut, ammassassuarnut suluppaakkanullu nunaavoq sinerialik aamma ammassassuit saarullernallu pillugit alaatsinaattutut peqataasarluni. NEAFC pillugu paasisaqarnerugit
NASCO Nunat Tamalaat akornanni aalisarnikkut kattuffiuvoq naalagaaffinnit arfinilinnit ilaasortaaffigineqartoq (Canada, Danmark Savalimmiut Kalaallillu Nunaat sinnerlugit, EU, Norge, Tuluit Nunaat, Rusland aamma USA). Isumaqatigiissummi kapisileqatigiit Atlantikup Avannaaniittut pineqarput. NASCO tassaavoq Siunnersuisooqatigiinnit taassumalu ataani nunat immikkoortuini kommissionit pingasuusunit isumagineqartoq: Atlantikup Avannaata Kangiani Kommissioni (EU, Danmark Savalimmiut sinnerlugit, Island, Norge aamma Rusland), North American Commissionimut (Canada aamma USA) aamma West Greenland Commission (Kalaallit Nunaata Kitaani kommissioni), (Canada, EU, USA aamma Danmark Kalaallit Nunaat sinnerlugu).
NASCO-p siunertaraa kapisillit piujuartinnissaasa, kapisileqassutsip pilerseqqinneqarnissaata kapisillillu amerlisarneqarnissaasa siuarsarnissaat, kiisalu kapisileqassuseq pillugu ilisimatuussutsikkut paasissutissiisarnerup peqassutsillu nalilersoqqissaarneqarnissaata siuarsarnissaat. Kalaallit Nunaata oqaluttuarisaaneq tunngavigalugu inuussutissarsiutigalugu kapisilinniarsinnaanini atuutsittuassallugu pisinnaatitaaffia Naalakkersuisut NASCO-mi sulissutigaat. NASCO pillugu paasisaqarnerugit -
Nunani tamalaani aalisarneq pillugu suleqatigiinneq
Atlantikup Avannaani Aalisarnermut Ministerit Ataatsimeeqatigiittarnerat – NAFMC
Kalaallit Nunaata, Islandip, Savalimmiormiut, Canadap, EU-p, Norge, Tuluit Nunaat Ruslandillu ukiumoortumik aalisarneq pillugu ataatsimiittarnerat. NAFMC-imut qaaqqusisuusarnerit nunat ilaasortaasut akornanni paarlakaanneqartarpoq.
Atlantikup Avannaani Aalisarnermut Ministerit Ataatsimeersuartarneranni (NAFMC) Atlantikup Avannaa tamarmiusoq soqutigisarineqarpoq. Ataatsimeersuartarneq aalajangiiffiuneq ajorpoq, oqallittarfiullunili Atlantikup Avannaani aalisarnermut naalakkersuisut isummaminnik saqqummiussiffigisartagaat. Nunat peqataatitaqartut sammisassat aalisarnermut attuumassuteqartut suulluunniit ataatsimeersuarnermi oqaluuserisinnaavaat. Atlantikup Avannaani aalisarnermut ministerit persuarsioratik ataatsimiittarput, taamaalillutik nunat akunnerminni attaveqaqatigiinnissaminnut periarfissaqartarlutik. Ataatsimeersuarnerup avataatigut nunat akunnerminni ataatsimeeqatigiittarput.
Ataatsimeersuartarnerni siunertaavoq - qulequttat aalajangersimasut oqallisiginerisa saniatigut - ataatsimeeqatigiittarnertigut Atlantikup Avannaani aalisakkat qalerualillu pillugit pisortat ingerlatsineranni iluaquteqarnermilu iluaqutaasinnaasut pillugit naalakkersuisut akunnerminni isummersoqatigiittarnissaat.
Nunat Avannarliit Ministeriisa Siunnersuisoqatigiivi
Nunani Avannarlerni Ministerrådi tassaavoq Nunat Avannarliit naalakkersuisuisa pisortatigoortumik suleqatigiiffiat. Nunani Avannarlerni Ministerrådimi suleqatigiinneq politikikkut ingerlavoq nunanilu avannarlerni politikerinut ingerlatsinernullu sammiveqarluni. Naalakkersuisut kalaallit nunani tamalaani kattuffinni politikikkut soqutigisaat nittarsaanniarlugit kiisalu kalaallit nunat avannarliit aalajangiissutaannut iluaqutissarsiornissaq sunneeqataanissarlu pitsaanerpaaffissaminiitsissallugu nunani avannarlerni suleqatigiinnerit atortarpaat.
Nunani Avannarlerni Ministerrådi ataasiunngilaq kisiannili ministerådinik qulinik sulianut sammisaqartunik katitigaalluni. Kalaallit Nunaata ministerrådinut ataasiakkaanut peqataanerat Atorfilittatigullu Suleqatigiissitat Naalakkersuisoqarfiit attuumassuteqartut suliarisarpaat. Suleqatigiissitat atorfilittallu ataatsimiittarnerisa saniatigut ministerinut siunnersuisoqatigiinni tamani ukiumut ataasiarlutik ministerit ataatsimeeqatigiittarput.
Aalisarnermut, Piniarnermut Nunalerinermullu Naalakkersuisoqarfimmi sulisut Aalisarneq, immamik atuineq, Nunamik atuineq, Inuussutissalerinerit Orpippassuaateqarnerlu Nunani Avannarlerni Ministerit Siunnersuisoqatigiianni (MR-FJLS), suliarineqartarput tamakkulu naalakkesuinermik suliaqarnernut sisamanut agguataagaapput: Aalisarneq, immamik atuineq, Nunamik atuineq, Inuussutissalerinerit Orpippassuaateqarnerlu. MR-FJLS-ip suliassaqarfinni sisamaasuni piujuartitsinissaq aallaavigalugu sulinissap nukittorsarnissaa suliassaraa. -
Aalisarnissamik isumaqatigiissutit
Aalisakkanik ataatsimoorussanik ataatsimoorluni aqutsineq pillugu Kalaallit Nunaat nunat marluk illugiillutik isumaqatigiissutaannik arlariinnik isumaqatigiissuteqarpoq, pisassanik paarlaasseqatigiittarnermik aamma aalisarfiit pillugit suleqatigiinnermik isumaqatigiissutit.
Rusland-imik aalisarneq pillugu isumaqatigiissuteqarneq 1992-imeersoq
Norge-mik Aalisarneq pillugu isumaqatigiissuteqarneq 1992-imeersoqSavalimmiormiunik Aalisarneq pillugu isumaqatigiissuteqarneq 1997-imeersoq
Island-imik Aalisarneq pillugu isumaqatigiissuteqarneq 1998-imeersoq
Island-imiunik aalisarneq pillugu isumaqatigiissummut allattaavik
EU-mik Aalisarneq pillugu suleqatigiinnissamik isumaqatigiissut 2021-meersoq
EU-mik aalisarneq pillugu isumaqatigiissummut allattaavik 2021-2024
Kalaallit Nunaata/Danmark-ip, Island-ip Norge-llu akornanni ammassaat piujuartinnissat aqunneqarnissaallu pillugit isumaqatigiissut
Tuluit Nunaata Peqatigiilluni Kunngeqarfiusup Nordirlandillu naalakkersuisuisa aamma Kalaallit Nunaanni naalakkersuisut aalisarneq sammisallu attuumassutillit pillugit suleqatigiinnerunissaq pillugu isumaqatigiissutaat
Malittarisassaqanngitsumik aalisarnerup pinngitsoortinnissaa pillugu isumaqatigiissut Issittup imartaata qeqqani
Kalaallit Nunaanni kapisilinniarnermik ukioq ataatsimut ingerlatsinissamik isumaqqatigiissut -
Aalisarneq pillugu Isumaqatigiissummut allattaaviit
Kalaallit Nunaata ukiut tamaasa aalisarnissamut isumaqatigiissutit allattaavii arlallit nunanut suleqatinut illuatungeriilluni isumaqatiginninniutigisarpai, tamakkunani ukiuni aggersuni suleqatigiinnissat, aalisartarnissat aamma namminerisaminnik imartaminni pisassiissutissat nassuiarneqartarput. Tamakku matuma ataani ukiunut agguataarsimasuni takusinnaavatit.
2024
- EU-mi 2024-imi Aalisarneq pillugu tapiliussami 2021-2024-mut atuuttumi EU-mi aalisarnissamik periarfissat
- Savalimmiormiunik Aalisarnissamik isumaqatigiissummut tapiliussaq 2024
- Norge-lu isumaqatigiissut 2024
2023
- Savalimmiormiunik Aalisarnissamik isumaqatigiissummut tapiliussaq 2023
- Norge-lu isumaqatigiissut 2023
- EU-mi 2022-imi Aalisarneq pillugu isumaqatigiissummut tapiliussami 2021-2024-mut atuuttumi EU-mi aalisarnissamik periarfissat
2022- Savalimmiormiunik Aalisarnissamik isumaqatigiissummut tapiliussaq 2022
- Norge-lu isumaqatigiissut
- Rusland-ilu isumaqatigiissut 2022
- EU-mi 2022-imi Aalisarneq pillugu isumaqatigiissummut tapiliussami 2021-2024-mut atuuttumi EU-mi aalisarnissamik periarfissat