Ilinniartitaanermut, Kultureqarnermut, Timersornermut Ilageeqarnermullu Naalakkersuisoqarfik
Kultureqarnermut, Timersornermut, Ilageeqarnermullu Immikkoortortaqarfik
Immikkoortortaqarfik: Kulturi, Timersorneq aamma Ilagiit
Naalakkersuisoqarfiup isumagisarai suliassat inatsisiliornikkut killiliussaasartut kultureqarnermi, timersornermi aamma ilagiinnut suliassaqarfimmi.
Kulturi
Naalakkersuisut tapiissuteqartarnerat pingaarnertut nunami tamarmi ingerlatsinernut aamma eqqumiitsuliornikkut kulturikkullu suliniuteqarnermut proffessionel-iusunut sammititaasarput.
Kommunit pingaarnertut akisussaaffigaat kulturikkut najukkani namminerni ingerlatsinerit, aammalu aalajangersartarlugit anguniagassat killiliussallu, innuttaasunut kulturikkut tamakkiisunik neqerooruteqartoqartarnissaa qulakkeerumallugu.
Naalakkersuisut kissaatigaat peqataaffigissallugu ingerlaavartunik nioqqutissiortarnerit siammartitserinerillu kulturikkut oqariartuutaasartunik assigiinngisitaartunik. Anguniagaavoq ineriartortitsisoqarnissaa imaqarluartunik, assigiinngisitaartunik aammalu uumassuseqartunik eqqumiitsuliornikkut kulturikkullu ingerlatsinernik, kalaallit oqaluttuarisaanerannit itisuunik aallaaveqartunik. Tamanna nunatsinni sumiiffinni tamani nunarsuatsinnilu tamarmi pissaaq.
Timersorneq
Naalakkersuisut tapiissuteqartarput inuit tamat timersornikkut ingerlatsinerannut Kalaallit Nunaanni Timersoqatigiit Kattuffiannut aningaasanut inatsisikkut aningaasaliissuteqartarnikkut aaqqissuussaasumik.
Ilagiit
Kalaallit Nunaanni Ilagiit, ilageeqarfittut namminersortutut nammineq biskop-eqarfittut 1. november 1993 -imi inissisimalerput. Namminersorluni Oqartussaaneq atortuulermat inatsisiliornermi oqartussaassuseq ilagiinnillu ingerlatsinermi oqartussaassuseq Inatsisartut suliassaqarfiannut ilaalerput. Kalaallit Nunaanni ilagiit suli danskit ilagiivisa ilagaat.
Naalakkersuinikkut aalajangiisartut qanillugit sulianik ingerlatsisoqarmat immikkoortortaqarfimmi suliat ilaat annertuut naalakkersuisumik sullissinermut Naalakkersuisullu politikkianni malitseqartitsisarnernut atasuupput.
Kulturimut, Timersornermut Ilagiinnullu immikkoortortaqarfimmi suliassaqarfiit makkua isumagineqarput:
- Kulturikkut ingerlatsiviit
- Kulturikkut nersornaasiisarneq
- Qiimmassaatitut nersornaasiisarneq
- Timersorneq
- Kulturikkut kingornussat
- Tusagassiuteqarneq
- Piginneqqaartussaatitaaneq
- Nunat tamalaat akornanni suleqatigiinneq
- Oqaatsit
- Ilagiit
-
Kulturikkut suliffeqarfiit
Naalakkersuisut yder driftstilskud til en række kulturelle institutioner gennem Finansloven:
- Nunatta Atuagaateqarfia
- Nunatta Katersugaasivia Allagaateqarfialu
- Kalaallit Nunaata Radioa (KNR)
- Katuaq (Kalaallit Nunaata Kulturikkut Illorsua)
- Oqaasileriffik
- Nunatta Isiginnaartitsisarfia
- Nunani Avannarlerni Piorsarsimassutsikkut Attaveqaat (NAPA)
- kiisalu soqutigisaqaqatigiiffinnut kattuffinnullu ukununnga:
- Nuna tamakkerlugu meeqat inuusuttullu soqutigisaqaqatigiiffii
- Sorlak
- Sukorseq
- Kalaallit Nunaanni Spejderit
- Kalaallit Nunaanni Timersoqatigiiffiit Kattuffiat
- Elite Sport Greenland (ESG)
-
Kulturilerisunut nersornaat
1982-imi Naalakkersuisut ”Kalaallit Nunaanni kulturilerisunut nersornaat” pilersippaat, inunnut soqutigisaqaqatigiiffinnulluunniit ataatsimut arlalinnulluunniit immikkuullarissumik kultureqarnermut tunngatillugu suliniuteqarsimasunut tunniunneqartartoq. Nersornaat Inuiattut Ullorsiorfimmi ulloq 21. junimi ukiut tamaasa tunniunneqartarpoq. Nersornaatisisussat Kultureqarnermut Naalakkersuisumit toqqarneqartarput.
"Kalaallit Nunaanni Kulturikkut Nersornaat" pillugu malittarisassat
Nersornaatisisut
2022 Niviaq Korneliussen aamma Tønnes Kreutzmann
2021 Mads Grønvold, Neriusaaq
2020 Pele Møller
2019 Pipaluk K. Jørgensen
2018 Ida Heinrich
2017 Ville Siegstad, Niels-Henrik Lynge
2016 Siiva Fleischer
2015 Inuk Silis Høegh
2014 Jørgen Kleemann, Atuagassiaq Kalaaleq, Magnus Larsen
2013 Jørgen Kristensen, Qaanaami Aalisartut Piniartut Peqatigiit, N.A.I.P
2012 Anne-Birthe Hove & Ole Kristiansen
2011 Makka Kleist, Frederik Kristensen ”Kunngi”
2010 Arnat Peqatigiit Kattuffiat
2009 Miilu Lars Lund, Johanne Bech
2008 Anna Kuitse Thastum, Priscilla Josefsen
2007 Ruth Motzfeldt, Per Rosing
2006 Simon Løvstrøm, Enok Poulsen
2005 Regine & Benedikte Brandt
2004 Jørgen Fleischer
2003 NIPE, Julie Berthelsen
2002 Thue Christiansen, Pilunnguaq Lynge
2001 Mâliârak´ Vebæk
2000 Bodil Kaalund, Juaaka Lyberth
1999 Hans Anthon Lynge, Isiginnaartitsisartut Silamiut
1998 Avannaata Qimussersua
1997 Ulloriannguaq Kristiansen
1996 Karl Heilmann, Gert Pivat
1995 Pauline Lumholdt, Nuuk Posse
1994 Qaannat Kattuffiat
1993 Robert Petersen, Jens Jørgen Fleischer, Jens Danielsen
1992 Hans A. Hansen, Malik Høegh
1991 Gudrun Chemnitz
1990 Christian Berthelsen
1989 Aka Høegh, Kiistat Lund, Rasmus Lyberth
1988 Martha Biilmann, H.C Petersen
1987 Knud Rasmussenip Højskolea
1986 Manasse Mathæussen
1985 Jens Rosing, Villads Villadsen
1984 Frederik Nielsen, Simon Kristoffersen
1983 Hans Lynge, Jakob II Egede
1982 NIPE, Otto Sandgreen, Peter Enoksen, Anthon Berthelsen
-
Kajumissaasiut
Namminersorlutik Oqartussat Kulturikkut malunnaateqalersimasumut
kajumissaasiuttagaatKajumissaaserneqartut allattorsimaffiat
2021 Seqininnguaq Lynge Poulsen
2020 Jens Christian Lyberth Lennert, filmiliortartoq
2019 Eino Taunajik
2018 Marc Fussing Rosbach, filmiliortartoq
2017 Josef Tarrak Petrussen, rappertartoq
2016 Sørine Steenholdt, atuakkiortoq
-
Timersorneq
Naalakkersuisut Kalaallit Nunaanni Timersoqatigiiffiit Kattuffiannut Aningaasanut Inatsisikkut ataatsimut tapiissuteqartarnermikkut tamatigoortumik timersoqatigiiffinnut tapiissuteqartarput.
Taakku saniatigut Naalakkersuisut timersortartunut piukkunnaatilinnut pikkorinnerpaanullu tapiissuteqartarput taamatullu nunanut tamalaanut atatillugu peqataanernut Elite Sport Greenlandimut (ESG) ataatsimoortunik aningaasaliinikkut.
Kalaallit Nunaanni Timersoqatigiiffiit Kattuffianut aamma Elite Sport Greenlandimut tunngasut paasisassarfiorfigalugit atuakkit.
-
Piginneqqaartussaatitaaneq
Piginneqqaartussaatitaaneq inunnut atuakkiatigut imaluunniit eqqumiitsuliornermik suliamikkut saqqummiussisunut illersorneqarsinnaatitaaffiuvoq, tamakku allakkatigut oqalunnikkulluunniit saqqummersuuppata, oqaluttualiatut suliamulluunniit tunngatillugu saqqummiussaappata, soorlu nipilersugassiaallutik isiginnaagassiaallutilluunniit, isiginnaagassiaallutik assilisaallutilluunniit, assilialiorluni eqqumiitsuliaappata, illuliornermi eqqumiitsuliallutik atortussanilluunniit eqqumiitsuliaallutik allatulluunniit oqaatigineqarlutik takkuttuunerat apeqqutaatinnagu.
Piginneqqaartussaatitaaneq pillugu inatsit Kalaallit Nunaannut atuuttoq "Piginneqqaartussaatitaaneq pillugu inatsisip Kalaallit Nunaannut atuutilersinneqarnera pillugu peqqussutikkut" malittarisassaqartitaavoq 2019
Pisinnaatitaaffinnut allanut inatsisit Inuussutissarsiornermut Naalakkersuisoqarfimmit suliarineqartarput.
Kalaallit Nunaat ukununnga ilaasortaatitaqarpoq KODA, Gramex aamma CopyDan. Paasissutissat annertunerusut taakku nittartagaanni takuneqarsinnaapput.
-
Nunat Tamalaat akornanni suleqatigiinneq
Kalaallit Nunaanni kultureqarnerput suleqatigiinnissamik isumaqatigiissutitigut aamma nunat tamalaat isumaqatigiissutaasigut malunniuttarportaaq.
Uani nunani tamalaani suleqatigiinnerit allattorsimaffii saqqummiunneqarput:
- Nunat Avannarliit suleqatigiinnerat, naalakkersuinikkut atorfilittatigoortumillu - taamatuttaaq Naalakkersuisut kulturimut tunngassuteqartuni nunani avannarlerni komiténi, aqutsisoqarfinni suleqatigiinnilu eqqumiitsuliortunik kulturilerisunillu sinniisuutitaqarput
- Nunat Avannarliit Killiit suleqatigiinnerat, naalakkersuinikkut atorfilittatigoortumillu - Nunat Avannarliit Killiit suleqatigiinnissamut isumaqatigiissutaat kultureqarnermi sulissutigineqartussanut tunngatillugu ukiut pingasunngorneri tamaasa nutarterneqartarpoq
- Inuusuttut Arctic Winter Gamesimut aalajangersimasumik peqataasarnerat taamatullu inersimasut timersortartut Island Gamesimut peqataasarnerat
- Tamakku saniatigut Kalaallit Nunaata kulturikkut sammisassat soorlu assersuutigalugu Antidoping, Nunarsuarmioqatigiinnit kingornussat, Kulturikkut kingornussat tigussaanngitsut aamma Kulturikkut tamatigoortuunissaq pillugit Naalagaaffiit peqatigiit isumaqatigiissutaat ilannguffiginikuuai
Naalakkersuisut pingaartippaat taamatut nunat tamalaat nunallu akunnerminni isumaqatigiissutaat aallaavigalugit suleqatigiinnerup ingerlaqqinnissaa annertusarneqarnissaalu kulturillu Kalaallit Nunaata nunanik tamalaanik suleqateqarnerani pissusissamisoortutut ilanngunneqarnissaa.
-
Oqaatsit
Oqaatsinut politikki pillugu Inatsisartut inatsisaat 2010-mi akuersissutigineqarpoq ilaatigut isumaqarluni pisortat oqartussaasullu suliffeqarfiutaat kiisalu namminersortut suliffeqarfiutaat imatut annertussusillit maannakkut oqaatsinut politikkiliussasut.
Tamakku saniatigut nunani tamalaani tunngavissanik inatsiseqarpoq maanilu inatsiseqarluni allanillu kalaallit oqaasiinut, oqaatsit atugaanerannut inuiaqatigiinni tunngavigalugit oqaatsitut nakooqutiginerinut attuisunik.
Kinguliiniippoq qarasaasiami oqaatsinut politikki pillugit Inatsisartut inatsisaannut, tassunga nassuiaatinut taamatullu oqaatsinut politikkiliornermut ilitsersuummut iserfissaq.
Oqaatsinut politikki pillugu Inatsisartut inatsisaat nr. 7, 19. maj 2010-meersoq
Oqaatsinut politikkiliornermut ilitsersuut
-
Ilageeqarneq
Kalaallit Nunaanni Ilagiit Qallunaat Nunaanni ilagiinnut ilaasut, namminerisaminnik biskoppeqarfinngorlutik 1. november 1993-imi inissisimalerput. Ilageeqarneq pillugu inatsisartut peqqussutaat nr. 15, 28. oktober 1993-imeersoq malillugu ilageeqarnerup aaqqissuussaanera annertuumik allanngortiterneqarpoq. Upperisarsiornikkut siulersuineq biskoppimi inissisimanaannarpoq, oqaluffeqarnermilu allaffissornerup ingerlanneqarnera Kultureqarnermut, Ilinniartitaanermut, Ilisimatusarnermut Ilageeqarnermullu Naalakkersuisoqarfimmi ataatsimoortinneqarluni.
Kalaallit Nunaanni Ilagiit 1. november 1993-imi nammineerluni stiftinngorpoq nammineq biskopeqalerluni. Kalaallit Nunaanni Namminersorlutik Oqartussaqalerneratigut ilagiinnut tunngasunut inatsisiliortutut pissaaneq ingerlatsinermullu oqartussaaneq Inatsisartunut nuunneqarput. Kalaallit Nunaanni ilagiit danskit naalagaaffianni ilagiinnut suli ilaapput.
Ilageeqarneq pillugu Inatsisartut inatsisaat nr. 9, 19. maj 2010-meersukkut ilagiinnut tunngassuteqartuni aaqqissuussaanikkut ilusiligaaneq allanngortinneqarpoq. Ilagiinnik qitiusumik allaffissornikkut aqutsineq maannamut Ilageeqarnermut Naalakkersuisoqarfimmut ilaasimagaluartoq annertunerusutigut biskopimut suliassanngortinneqarpoq.
Biskopip Biskopip allaffiatigut Ilagiit qitiusumik aqunneqarnerat allaffissornikkullu aqunneqarnerat stiftillu provstiinik, palasiinik ajoqiinillu ilagiinnik kristumiunik palasiinillu nakkutilliineq suliarisarai.Kalaallit Nunaat provsteqarfinnut pingasunut katillugit 17-inik palaseqarfilinnut avinneqarpoq.
- Provsteqarfik Kujataa sisamanik palaseqarfilik
- Provsteqarfik Qeqqa Tunulu tallimanik palaseqarfilik
- Provsteqarfik Avannaa arfineq pingasunik palaseqarfilik
Provsteqarfinni pingasuni tamani provsti allaffeqarpoq ilagiinnik nunap immikkoortuani allaffissornikkut aqutsiviusumik.
Taakku saniatigut palasimik atorfeqartoqarpoq kalaallinik Danmarkimiittunik sullissisuusumik
Naalagiarfiusartuni ikinnerpaamik 30-nik innuttaqartuni tamani oqaluffeqartuni imaluunniit atuarfiullutillu oqaluffeqartuni ilagiinnut sinniisut qinerneqartassapput. Ilagiit sinniisaasa qitiusumik suliassaraat ilagiit ilageeqanermi suliani eqeersimaartumik peqataanerannik siuarsaanissaq.Palasit ulluinnarni sulinerminni ajoqinik ilinniarsimasunik ilinniarsimanngitsunillu ikiorteqarput.
Kalaallit Nunaanni Ilageeqarneq pillugu annertunerusunik paasissutissarserusuttunut Ilagiit qarasaasiami nittartagaat innersuunneqarpoq.
Ilageeqarnikkut Ilinniartitaanerit
Ajoqit ilinniartitaanerat Biskopip allaffianit isumagineqartarpoq. Anguniagaafoq naalagiarnerit tamarmik ajoqitut ilinniarsimasumit suliarineqartarnissaat. Ilinniartitaaneq biskopip allaffianit isumagineqartarpoq.
Pattattut ilinniartitaanerat pilersinneqarpoq ilageeqarnermi nipilersornikkut suliarineqartartut nukittorsarniarlugit taamatuttaarlu biskopip allaffianit isumagineqartarluni.
Upperisarsiornermik ilinniartitaaneq ukiuni pingasuni Upperisarsiornermut Institutimi bachelorinngorniarluni ilinniartitaanerivoq. Ilinniartitaaneq Kalaallit Nunaanni Ilagiinnit akuerisaavoq palasitut atorfininnissamut Danmarkimi ukiup affaata missaani pastoralseminariami ilinniartitaanermik ilallugu isissutaasinnaasutut Københavns Universitetimilu upperisarsiornermik ingerlaqqilluni ilinniarnissamut (cand.theol.) periarfissiilluni. Erseqqinnerusumik paasissutissarserusukkaanni Ilisimatusarfiup nittartagaa takuneqarsinnaavoq.
-
Namminersorlutik Oqartussat timersortarfiit iluarsaannissaannut tapiissutaat
-
Kalaallit Nunaanni Tusagassiuutit pillugit Aalajangiisartut
Naalakkersuisut Tusagassiuisarnermi akisussaassuseqarneq pillugu Inatsisartut inatsisaat nr. 17, 19. november 2007-imeersoq (tusagassiuisarnermi akisussaassuseqarneq pillugu inatsit) tunngavigalugu Kalaallit Nunaanni Tusagassiuutit pillugit Aalajangiisartunik nutaanik pilersitsipput. Taakku tusagassiuisarnermi akisussaassuseqarneq pillugu inatsit malillugu inatsisilerituumik ataatsimik ilaasortanillu arfinilinnik ilaasortaqarput, taakku allatseqarfimmit ikiorserneqassapput. Inatsisileritooq ilaasortallu tamarmik sinniisoqassapput. Taakku tusagassiorfinnut naammagittaalliuutit suliarisassavaat. Tusagassiutit pillugit Aalajangiisartut suliassaraat tusagassiornermi ileqqorissaarneq anguniarlugu tusagassiorfinnik isornartorsiuisinnaanissaq. Tusagassiutit pillugit Aalajangiisartut tusagassiutinut sanilliullugit inatsisitigut piginnaasaqanngillat, taamaattorli Tusagassiutit pillugit Aalajangiisartut tusagassiutini sammineqartut isornartorsiorsinnaavaat tusagassiivillu naqqiinissaanut inassuteqarsinnaallutik.
Ilaasortat sinniisaallu ukunannga toqqarneqassapput, Kalaallit Nunaanni Tusagassiortut Peqatigiiffianiit, tusagassiuutit naqitani aammalu radio tv-milu Aaqqissuussinermi aqutsisunit, Ilinniartitaanermut, Kultureqarnermut, Timersornermut Ilageeqarnermullu Naalakkersuisoq aammalu Kattuffinniit kulturikkut sunngiffimmilu ingerlatsineq pillugu Inatsisartut inatsisaanni nr. 5, 6. Juni 2016-imeersoq naapertorlugu tapiiffigineqarsinnaasut oqaaseqaataat aallaavigalugu. Taakku ilaasortat sinniisaallu ukiut sisamakkaarlugit toqqarneqartassapput.
Kalaallit Nunaanni Tusagassiuutit pillugit Aalajangiisartut nutaat piffissami 1. Juli 2021- 30.juni 2025 ima isikkoqalerput:
Innersuussisut: Ilaasortaq: Sinniisussaq: Naalakkersuisoq: (Siulittaasumik qinersineq) Kirsten Thomassen
Morten Nornild
Kalaallit Nunaanni Tusagassiortut Peqatigiiffiat: Karsten Sommer
Dorthe OlsenElse Løvstrøm
Mads PedersenAaqqissuussinermi aqutsisut:
KNR
Sermitsiaq.AG
Inge S. Rasmussen
Alice Sørensen
Aminnguaq Dahl Petrussen
Jens ThorinKattuffiit:
EPI
NTK
Nino Fencker
Peter JensenBia Andersen
Rosannguaq Rossen
Ukiumoortumik nalunaarutit
Det grønlandske pressenævns årsberetning for 2017-2020 (danskisuinnaq allassimavoq)
Kalaallit Nunaanni Tusagassiuutit pillugit Aaliangiisartut Ukiumoortumik nalunaarut 2021
Kalaallit Nunaanni Tusagassiuutit pillugit Aaliangiisartut Ukiumoortumik nalunaarut 2022
Kalaallit Nunaanni Tusagassiuutit pillugit Aaliangiisartut Ukiumoortumik nalunaarut 2023