Inuussutissanik suliffeqarfiit, nerisassanik suliffeqarfiit, suliffeqarfiillu uumasuneersut perlukuinik tunisassiassatut sanaanut, missingiut pillugu tusarniaaneq

Kalaallit Nunaanni uumasulerinermut- inuussutissanullu tunngasut suliarineqarnerinut, EU-milu inatsisinik atuuttunik naapertuineq qulakkeerniarlugu, Inuussutissalerinermut aqutsisoqarfiup nakkutilliinerinni il.il., Kalaallit Nunaanni nerisassanut inatsimmik nutaamik atulersitsinermut tunngatillugu, akiliinermut malittarisassanik atulersitsineq pisariaqarpoq.

Peqatigitillugu ABP-suliffeqarfiit (uumasut perlukuinik sanaat) akiliinermut malittarisassat nutarterneqassapput, EU-p peqqussutaanut assingusunik, nalunaarummiittut naapertorlugit.

Inuussutissanik suliffeqarfinni agguataakkamik aningaasarsiornermi, tunngaviusutut nakkutilliinikkut, akuttoqatigiissaakkamik akiliineq naggataagut pilerseqqinneqassaaq, takuneqarsinnaasumi, imaani angallatit, inuussutissat, Kalaallit Nunaani suliarineqartussaasut. Danmarkimi inuussutissanut suliffeqarfinnut (annertukkuutaanik nioqqutissat) tamanna aamma atuuppoq.

Taamaattumik inuussutissanut suliffeqarfinni, nerisassanik suliffeqarfinni, uumasut perlukuinik sanasunut nakkutilliinermut, akiliinermut tunngasoq, Kalaallit Nunaannut nalunaarummut missingiut ilanngullugu nassiunneqassaaq, tusarniaanermi.

Kalaallit Nunaani suliffeqarfiit aalisakkanik qajuusaasiortut, aalisakkat orsuanik olie-liortut, aalisakkanik panertuliortut, aalisakkanillu imermiunik suliaqartunut, nerisassatut atugassatut aalajangiussaanngitsunik, suliffeqarfiillu nakkutilliinermut akiliutaasartumut nalunaarut nr. 1026, juunip 26-ni 2020-meersumut atuuttumut, atorunnaartussamullu, nalunaarut taarsiunneqassaaq, takuneqarsinnaasumi, immakkut angallatit aalisakkanik suliaqartut, aalisakkanillu tunisassiassanik suliaqartut il.il.

Kalaallit Nunaanni suleqatiginnittussanik naleqquttunik, Namminersorlutik oqartussat tusarniaanermik nassiussaqarnissaannik qinnuigineqarput, tusarniaanermullu akissutit, Inussutissaqarnermut aqutsisoqarfimmut utertinneqarlutik.

Imarisaa
Inuussutissanik suliffeqarfinni, akuttoqatigissaartumik tunngaviusumik nakkutilliineq (§ 1)
Nerisassanik annertukkuutaanik sanaaminnik nioqquteqarlutik suliffeqarfiit Danmarkimiipput, akuttoqatigiissaartumik tunngaviusumik nakkutilliivigineqarput, aamma taaneqartartumik, nakkutilliineq nalinginnaasoq. Nerisassanik suliaqartunit malittarisassanik malinninnerup qulakkeerneqarnissaa siunertaavoq, qallunaat nerisassaasa isumannaatsuunerisa qaffasissuunerata ataatiinnarneqarneranut.

2018-p tungaanut qallunaat suliffeqarfii, nakkutilliinermut atatillugu pulaarneqarnerit tamaasa tunngaviusumik akiliuteqartarput, kiisalu kuartip aallartinneri tamaasa akiliutaasoq aalajangersimasoq akiliutigineqartarluni. Assigisaanik Kalaallit Nunaanni annertukkuutaarlugit nioqqutissiorlutik suliffeqarfinni, ukiumut aalajangersimasumik standard-iusumik akiliutaasarpoq, sanaat assigiit aalajangersimasut ataatsit akilerneqartarlutik, kalaallit nunaanni aalisakkeriviit akiliutigisartagaattut. Piffissami aalajangersimasumi akiliutaasartoq apparneqarnikuuvoq.

Qallunaat suliffeqarfiini, nalinginnaasumik nakkutilliinermut 2021-miit agguataakkamik akiliuteqartarneq atulersinneqarpoq. Kalaallit Nunaata EU-niiveqatiginnermut killiffia, aalisakkanut tunngatillugu, kalaallit suliffeqarfii qallunaallu suliffeqarfii, Danmarkimiit naligiisitaanissaq piumasarineqarpoq.

Qallunaat kalaallillu aalisakkeriviinik nakkutilliineq pissaaq, nakkutilliinermut tunngaviusup assinga malillugu, kalaallit nunaanni, qallunaat nunaannilu aalisakkerivimmi, nakkutilliinermut tunngaviusut assigiinngitsut tunngavigalugit najuunnermi piffissaq allanngorassanngilaq. Paarlattuanilli sanaartornermut periutsit assigiinngitsuusinnaapput, sulinermut piareersaasiorneq, suliamillu pilersaarusiorneq isumaqarpoq, nakkutilliisuniit najuunnermi piffissaq suliffeqarfiit akornini assigiinngitsuupput. Taamaalilluni suliffeqarfinnut akiliinermut aningaasartuutasoq taamaaginnartariaqanngilaq, naak akiliutip annertussusaa taannaagaluartoq.

Uumasut perlukuinik sanaat, nerukkaatissallu (§§ 2-12)
Peqqussut nr. 1578, decembarip 21-ni 2022-meersoq, nerukkaatissat akuutissaanut inatsimmi Kalaallit Nunaannut atuutilernera pillugu aalajangiunneqarpoq, jannuaarillu aallaqqaataani 2023-mi atuutilerluni. Suliamut tunngasortaanut tassunga atassuteqartut nalunaarutit, suliarineqareerput, akiliinermut malittarisassatigut, peqatigitillugit atuutilersinneqassapput.

Inatsisip inissinneqarneratigut, Inuussutissaqarnermut aqutsisoqarfimmiit akuersissuteqarneq, nalunaarsuinerlu, kiisalu nerukkaatissaliat, allalluunniit naleqquttut nerukkaatissanik aallussinerit, Kalaallit Nunani suliffeqarfiit nakkutigineqarnerisigut isumagineqassapput.

Ullumikkut ilimagineqarpoq, Kalaallit Nunaani inuussutissanik nioqqutissiornermi suliffeqarfiit 75-t missai, nerisassanik nioqqutissiornermut suliffeqarfimmik ingerlatsinermut, inuussutissaqarnermut aqutsisoqarfimmiit akuerisaasut. Taakkunani avammut tunisassiornermut kissaateqartut qassiunersut, inuussutissaqarnermut aqutsisoqarfimmiit ilisimaneqanngilaq.

Kalaallit suliffeqarfii, nerukkaatissanut inatsimmi ilaatinneqartariaqalerpata, avammut tunisinissamik kissaateqarpata, ass.: aalisakkanik qajuusaasiat aamma -olie, soorlu EU-mut nerukkaatissanut akuutissat, taakkua ilai aamma akuersissuteqassapput, inatsisinillu malinninnersut nakkutilliivigineqarlutik, soorlu ABP-suliffeqarfiit (uumasuniit perlukunik tunisassiat).

Suliffeqarfiit, uumasut perlukuinik tunisassiornermik kissaateqartut, akuersissuteqassapput, inatsiinillu malinninnersut nakkutigineqarlutik, nalunaarutit EU-peqqussutai 1069/2009 aamma 142/2011 naapertorlugit. Akuersissut, nakkutilliinerlu nakkutilliinermut aalajangersakkanik ilaneqassapput, nerukkaatissanut suliffeqarfiit peqquneqarnerisigut. Ilutigisaanik nakkutilliineq eqaatsumik pisinnaasussaavoq, nerukkaatissanut inatsit naapertorlugu suliarineqartumik.

Inuussutissaqarnermut aqutsisoqarfiup nakkutilliinera m.m. ABP-miittumut akiliineq, Kalaallit nunaanni nalunaarut nr. 1026, juunip 26-anni 2020-meersoq malillugu, ullumikkut naleqqussarneqarpoq, Kalaallit nunaani aalisakkanik qajuusaasiornermut, aalisakkat orsuanik tunisassiornermut, panertuliornermut, aalisakkanik imermiunik tunisassiornermut, nerineqartussaanngitsutut aalajangiussanik, suliffeqarfinnillu, Inuussutissaqarnermut aqutsisoqarfimmiit suliffeqarfinnut nakkutilliinermut akiliineq, takuneqarsinnaasumi immakkut angallatit, aalisakkanik, imermilu aalisakkanik tunisassiortunik il.il. piareersaasunik.

Ullumikkut suliffeqarfiit qassiunerinut nalornineq annertuvoq, nerukkaatissat akuutissaanik, Kalaallit Nunaanni pilersinneqartussamik, inatsisip kingunerisaanik nakkutilliivigineqartussaasunik. Pingaarnertut tunisassiortut (aalisarneq), tunisassiortut, pineqarsinnaapput, tullertut pingaarnertut tunisassiorneq malillugu, suliffeqarfiillunniit, suliffeqarfinnut allanut nerukkaatissanut akuutissaannarnik suliaqartut (assartuineq-/peqqumaateqarnermik suliaqarneq), avammut tunisassiornermut atassuteqartumik, imaluunniit nerukkaatissanut akuutissat/avammut tunisassiornermut sanaartukkanut akoorineq. Suliffeqarfiit ataatsimut katillugit amerlassusaasa ilagisinnaavai aalisariutit, suliffeqarfiit allat nunamiittut il.il.

Nalunaarummut missingersuummi, nalunaarsorneqarnermut, nerukkaatissaliornermulluunniit suliffeqarfittut akuerisaanermut qinnuteqaammut akiliut akilerneqassaaq, ukiumoortumik akitsuusiinikkut akileraarut, suliffeqarfinni tamani, suliffeqarfiit eqqaassanngikkaanni, pingaarnertut tunisassiaannarnik suliaqartut, annertussusilinnullu naammassinniinermi akitsuusiinikkut akileraarut il.il. saniatigut. Tamatumunnga akuersissut sioqqullugu nakkutilliinermut akiliineqassaaq, suliaq pillugu oqaloqatigiinnermut, nakkutilliinermullu, kiisalu iliuusereriikkamut kingunerititanik nakkutilliinikkut malittarinneqqinnermut.
Suliffeqarfinnik assigiinngitsunik nakkutilliinermut akiliut, nakkutilliinerni tamani akiliutip annertussusaa assigaa, kisianni suliaqarnernik assigiinngitsunik nakkutilliinermut frekvens-i assigiinngissutigaa, taamaalilluni aamma suliffeqarfiit ataasiakkaat qanoq annertutigisumik nakkutilliivigineqassanersut. Suliffeqarfiit tunisassiortut qaffasinnerpaamik nakkutilliinermut frekvens-eqarput.
Allat (§§ 13-19)
Takusarneqarnermut piginnaatitaanermullu inniminnigaanermut aalajangersagaq (§ 13), suliffeqarfinnut tunngasumik, allanneqarneratigut tulluarsagaavoq, Kalaallit Nunaanni inuussutissanut suliffeqarfinnut, nalunaarummi ilaatinneqartumik. Tamanna manna tikillugu suleriaatsip assigaa.
§§ 14-15, inuussutissalerinermik suliffeqarfinnut, uumasullu perlukuinik tunisassiornermut inatsisinik malinninnermut amigaatinik, takussutissaqarnerata kingunerisaanik malittareqqinneqarnissaanut nakkutilliineq allannguuteqanngilaq.
§ 16 amigartumik inatsisinik malinninnermut malittareqqinneqarnissamut nakkutilliineq, qallunaat suliffeqarfiisa assigai.
§§ 17-18 akiliisussaatitaaneq, akileeqqusaanerlu allannguuteqanngillat.
Siunnersuutigineqarpoq nalunaarut atuutilissasoq ulloq 1. januar 2024

Tusarniaanermut piffissaliussaq il.il.

Ataani allassimasut takukkit, Inuussutissaqarnermut aqutsisoqarfiup Kalaallit Nunaani suliassaannut paasissutissanut quppersagaq:

https://www.foedevarestyrelsen.dk/OmFoedevarestyrelsen/Organisation/Groenland/Sider/forside.aspx.

Inuussutissaqarnermut aqutsisoqarfimmiit, missingiummut tusarniaanermiit akissutit inussiarnersumik noqqaassutigineqarput kingusinnerpaamik ulloq, 1. december 2023.

Oqaaseqaatit uunga nassiuteqquneqarput lasdi@fvst.dk med kopi til 245@fvst.dk og 45@fvst.dk nalunaarsuiviup normuanik tunniussinikkut 2022-24-31-00429.

Nalunaarummut missingiut pillugu apeqqutit, Inuussutissaqarnermut aqutsisoqarfimmut nassiunneqarsinnaapput mail-mut lasdi@fvst.dk.