AtuartigukNassuiaat: Utoqqalinersianik appariartuaartitsinerup atorunnaarsinneqarneranut aningaasartuutaanerusut
Nassiussisuuvoq: Isumaginninnermut, Suliffeqarnermut Nunamullu Namminermut Naalakkersuisoqarfik
Naalakkersuisut utoqqalinersianut appariartuaartitsinissamut periaatsit atorunnaarsinneqarneranni aningaasaqarnikkut kingunerisassai misissorpaat. Nassuiaammi takuneqarsinnaavoq, toqqammaviusumik aningaasartanik utoqqalinersianullu tapermik appariartuaartitsinerit tamarmik atorunnaarsinneqarpata, utoqqalinersianut aningaasartuutit qaffakkiartortussat saniatigut, piffissami 2025-2050-mi ukiumut 79-118 mio. kr-it nunatta karsianut aningaasartuutaanerussasut.
Nassuiaammi utoqqalinersianut paasissutissat, utoqqalinersiaqartitsinermi appariartuaartitsinermut periaatsit atorunnaarsinneqarneranni aningaasaqarnikkut kingunerisassai naliliiffiginiarlugit, misissorneqarput. Appariartuaartitsinermut periaatsit aamma taaneqartartut utoqqalinersianik ilanngaatit, utoqqalinersialik appariartuaartitsinissamut killiliussat atuuttut qaangerlugit aningaasarsiaqartoqarpat pisarlutik.
Nassuiaammi appariartuaartitsinermut periaatsit peerneqarneranni aningaasaqarnikkut kingunerisassai misissorneqarput. Naliliiffigineqarpoq appariartuaartitsinermut periaatsit atorunnaarsinneqarneranni utoqqalinersiaqartitsisarnermut ukiumut 79-118 mio. kr-it akornanni aningaasartuutaanerussasut. Aningaasartuutaanerusut utoqqalinersiaqartitsisarnermut aningaasartuutit qaffakkiartuinnartunut sanilliullugit isigineqassapput, inuiaqatigiillu agguataarnerisa kingunerisaanik qaffakkiartortussaallutik.
Tamatuma saniatigut nassuiaammi takuneqarsinnaavoq utoqqalinersiallit appariartuaartitsinissamut killiliussat atuuttut qaangerlugit aningaasarsiallit ikitsuinnaammata. Piviusumik isumaqarpoq, utoqqalinersiallit amerlasuut suliffeqarnissamut periarfissagissaartut, utoqqalinersiaat appariartuaartitsiffigineqarnatik ilanngarneqarnatilluunniit utoqqalinersiaminnut aningaasaqarnikkut ilassutaalluarsinnaasumik.
Toqqammaviusumik aningaasartat utoqqalinersianullu tapermik maannakkut avissaarteqqanerannut siunertaavoq, utoqqalinersianut tapeq aatsaat toqqammaviusumik aningaasartat nikisinneqarneq ajorlutik ukiumut aningaasarsiat 411.540 kr-it qaangerneqarnissaata tungaannut. Taamaaliornikkut aningaasarsiaqatigiiaat akornanni isumaginninnikkut naligiinneq qulakkeerneqassaaq.
Utoqqalinersianut tapermik appariartuaartitsineq kisermaanut 162.934 kr-it aamma utoqqalinersialinnut aappaqartunut immikkut 191.134 kr-it qaangerlugit aningaasarsiaqarnermi aallartittarpoq. Tamanna piviusumik isumaqarpoq, utoqqalinersialik kisermaaq ukiumut 162.933 kr-inik isertitaqarsinnaasoq utoqqalinersiat appariartuaartinneqarnatik. Utoqqalinersialik aappaqartoq ukiumut 191.133 kr-inik isertitaqarsinnaavoq utoqqalinersiat appariartuaartinneqarnatik.
”Naalakkersuisut isumaqarput utoqqalinersiaqarnerup tamanut atuunnissaa pillugu ilisimasaqarnissaq pingaaruteqartoq. Amerlasuut isumaqarsinnaapput, appariartuaartitsinissamut malittarisassat naapertuutinngitsut, nassuiaammili takuneqarsinnaavoq, appariartuaartitsinissamut killiliussat qaangerlugit aningaasarsiaqartut ikitsuinnaasut. Erseqqissassallugu uteqqissallugulu aamma pingaaruteqarpoq, malittarisassat 2023-mi allanngortinneqarmata, taamaalilluni utoqqalinersiallit ataasiakkaat aningaasarsiaat kisimik pineqarlutik. Taamaalilluni inoqutigiit tamarmiusut aningaasarsiaat utoqqalinersianik ilanngaateqarnissamut ilaatinneqartarneri pillugit siusinnerusukkut malittarisassat atorunnaarnikuupput”, Isumaginninnermut, Suliffeqarnermut, Nunamut Namminermut Avatangiisinullu Naalakkersuisoq, Bentiaraq Ottosen, oqaaseqarpoq nangillunilu kaammattuuteqarluni:
”Naalakkersuisut isumaqarpugut innuttaasunut piviusorsiussasugut unneqqarillutalu. Nassuiaammi takusinnaavarput utoqqalinersiallit appariartuaartitsinissamut killiliussat qaangerlugit aningaasarsiaqartut ikitsuinnaasut. Taamaattumik utoqqalinersialinnut tamanut oqariartuutigissavara, suli sulinissamut piumassuseqartunut perusuttunullu: Qaa, qaaniaritsi suliffeqarnermut ilaaniaritsi. Suli utoqqalinersiaqarsinnaavusi saniatigullu aningaasarsiorlusi. Immikkoortut amerlapput saniatigut assannik pisariaqartitsisut – aamma piffissap ilaannaaluunniit.”
Aningaasaqarnikkut kingunerisassat pillugit Isumaginninnermut, Suliffeqarnermut, Nunamut Namminermut Avatangiisinullu Naalakkersuisoq, Bentiaraq Ottosen, itisiliivoq:
”Inatsisartuni utoqqalinersianik appariartuaartitsinissamut periaatsit peerneqarnissaannut periarfissat pillugit ukiuni kingullerni oqallittoqartarpoq. Nassuiaammi takuneqarsinnaavoq, appariartuaartitsineq atorunnaarsinneqassappat aningaasaqarnikkut kingunerisassai annertuupilussuusut. Aningaasartuutit qaffanneri matussuserneqassappata, taava atugarissaarnermik suliassaqarfiit ilaat pilliutigineqartariaqassapput. Naalakkersuisut uteqqikkusuppaat, aningaasaqarnikkut inissisimaneq ilungersunartoq ornipparput, tassanilu atugarissaarnermik suliassaqarfiit aningaasartuutillu tamaasa pitsaanerpaamik naleqqussarnissaat pisariaqarpoq. Utoqqalinersiaqartitsisarneq kisiat isigalugu, ullumikkutut malittarisassat atuutiinnassappata, utoqqalinersianut aningaasartuutit tamaasa matussuserniarlugit 2040-mi ukiumut 800 mio. kr-it sinnerlugit immikkoortinneqartariaqassapput. Naalakkersuisut nassuiaammi inerniliinerit tusaatissatut tiguaat, neriullutillu Inatsisartunut ilaasortat assinganik iliorumaartut.”
Nassuiaammi inerniliinerit makkuupput:
- 2023-mi kisitsisit tunngavigalugit utoqqalinersiutillit kisermaat katillugit 1955-init utoqqalinersiallit kisermaat 174-it 2025-mi appariartuaartitsinissamut killiliussat qaangerlugit aningaasarsiaqarput, 9 %-iisa miss. assigalugit.
- Utoqqalinersiallit kisermaat 30-t toqqammaviusumik aningaasartat appariartuaartitsinissamut killiliussat qaangerlugit aningaasarsiaqarput, utoqqalinersiallit kisermaat 2 %-ii assigalugit.
- 2023-mi kisitsisit tunngavigalugit utoqqalinersiutillit aappaqartut katillugit 1480-init 174-it utoqqalinersianut tapermik 2025-mi appariartuaartitsinissamut killiliussat qaangerlugit aningaasarsiaqarput, 12 %-iisa miss. assigalugit.
- Utoqqalinersiallit aappaqartut katillugit 1480-init 43-it toqqammaviusumik aningaasartanik appariartuaartitsinissamut killiliussat qaangerlugit aningaasarsiaqarput, 3 %-ii assigalugit.
- Utoqqalinersiallit utoqqalinersiaqanngitsunik aappaqartut (§ 5, imm. 2 malillugu utoqqalinersianut tapeq) utoqqalinersialinnit 238-nit taamaallaat qulit 162.934 kr-it qaangerlugit aningaasarsiaqarput.
- Utoqqalinersiallit 414-it ulloq unnuarlu paaqqinnittarfinnut inissinneqartut utoqqalinersianik appariartuaartitsinerup atorunnaarsinneqarnissaa pillugu siunnersuuteqassappat ilimagineqanngilaq sunnerneqassasut.
- Utoqqalinersiallit kisermaat, utoqqalinersiallit aappaqartut aamma § 5, imm. 2 malillugu utoqqalinersiallit kisermaat akimorlugit katillugit 4087-init 358-it utoqqalinersianut tapermut appariartuaartitsinissamut killiliussat qaangerlugit isertitaqarput. Taakkua 9 %-iisa miss. assigalugit.
- Utoqqalinersiallit kisermaat aamma utoqqalinersiallit aappaqartut katillugit 4087-it taamaallaat 73-it toqqammaviusumik aningaasartanik appariartuaartitsinissamut killiliussat qaangerlugit aningaasarsiaqarput. 2 %-iisa miss. assigalugit.
Immikkut ilisimasallit utoqqalinersiaqartitsisarnermut aaqqissuusseqqinnissamut inassuteqartussat nassuiaat kiisalu nassuiaammi paasissutissat suliamik nangitsinermut ilanngutissagaat naatsorsuutaavoq.
Saqqummersitaq uani atuarneqarsinnaavoq.
Attaveqarfissaq
Paasissutissat erseqqinnerusut pillugit naalakkersuisup allattaa Anders Samuelsen email ansa@nanoq.gl oqarasuaatilluunniit normua +299 34 56 11 atorlugu
attaveqarfigisinnaavat.
Nassuiaammi utoqqalinersianut paasissutissat, utoqqalinersiaqartitsinermi appariartuaartitsinermut periaatsit atorunnaarsinneqarneranni aningaasaqarnikkut kingunerisassai naliliiffiginiarlugit, misissorneqarput. Appariartuaartitsinermut periaatsit aamma taaneqartartut utoqqalinersianik ilanngaatit, utoqqalinersialik appariartuaartitsinissamut killiliussat atuuttut qaangerlugit aningaasarsiaqartoqarpat pisarlutik.
Nassuiaammi appariartuaartitsinermut periaatsit peerneqarneranni aningaasaqarnikkut kingunerisassai misissorneqarput. Naliliiffigineqarpoq appariartuaartitsinermut periaatsit atorunnaarsinneqarneranni utoqqalinersiaqartitsisarnermut ukiumut 79-118 mio. kr-it akornanni aningaasartuutaanerussasut. Aningaasartuutaanerusut utoqqalinersiaqartitsisarnermut aningaasartuutit qaffakkiartuinnartunut sanilliullugit isigineqassapput, inuiaqatigiillu agguataarnerisa kingunerisaanik qaffakkiartortussaallutik.
Tamatuma saniatigut nassuiaammi takuneqarsinnaavoq utoqqalinersiallit appariartuaartitsinissamut killiliussat atuuttut qaangerlugit aningaasarsiallit ikitsuinnaammata. Piviusumik isumaqarpoq, utoqqalinersiallit amerlasuut suliffeqarnissamut periarfissagissaartut, utoqqalinersiaat appariartuaartitsiffigineqarnatik ilanngarneqarnatilluunniit utoqqalinersiaminnut aningaasaqarnikkut ilassutaalluarsinnaasumik.
Toqqammaviusumik aningaasartat utoqqalinersianullu tapermik maannakkut avissaarteqqanerannut siunertaavoq, utoqqalinersianut tapeq aatsaat toqqammaviusumik aningaasartat nikisinneqarneq ajorlutik ukiumut aningaasarsiat 411.540 kr-it qaangerneqarnissaata tungaannut. Taamaaliornikkut aningaasarsiaqatigiiaat akornanni isumaginninnikkut naligiinneq qulakkeerneqassaaq.
Utoqqalinersianut tapermik appariartuaartitsineq kisermaanut 162.934 kr-it aamma utoqqalinersialinnut aappaqartunut immikkut 191.134 kr-it qaangerlugit aningaasarsiaqarnermi aallartittarpoq. Tamanna piviusumik isumaqarpoq, utoqqalinersialik kisermaaq ukiumut 162.933 kr-inik isertitaqarsinnaasoq utoqqalinersiat appariartuaartinneqarnatik. Utoqqalinersialik aappaqartoq ukiumut 191.133 kr-inik isertitaqarsinnaavoq utoqqalinersiat appariartuaartinneqarnatik.
”Naalakkersuisut isumaqarput utoqqalinersiaqarnerup tamanut atuunnissaa pillugu ilisimasaqarnissaq pingaaruteqartoq. Amerlasuut isumaqarsinnaapput, appariartuaartitsinissamut malittarisassat naapertuutinngitsut, nassuiaammili takuneqarsinnaavoq, appariartuaartitsinissamut killiliussat qaangerlugit aningaasarsiaqartut ikitsuinnaasut. Erseqqissassallugu uteqqissallugulu aamma pingaaruteqarpoq, malittarisassat 2023-mi allanngortinneqarmata, taamaalilluni utoqqalinersiallit ataasiakkaat aningaasarsiaat kisimik pineqarlutik. Taamaalilluni inoqutigiit tamarmiusut aningaasarsiaat utoqqalinersianik ilanngaateqarnissamut ilaatinneqartarneri pillugit siusinnerusukkut malittarisassat atorunnaarnikuupput”, Isumaginninnermut, Suliffeqarnermut, Nunamut Namminermut Avatangiisinullu Naalakkersuisoq, Bentiaraq Ottosen, oqaaseqarpoq nangillunilu kaammattuuteqarluni:
”Naalakkersuisut isumaqarpugut innuttaasunut piviusorsiussasugut unneqqarillutalu. Nassuiaammi takusinnaavarput utoqqalinersiallit appariartuaartitsinissamut killiliussat qaangerlugit aningaasarsiaqartut ikitsuinnaasut. Taamaattumik utoqqalinersialinnut tamanut oqariartuutigissavara, suli sulinissamut piumassuseqartunut perusuttunullu: Qaa, qaaniaritsi suliffeqarnermut ilaaniaritsi. Suli utoqqalinersiaqarsinnaavusi saniatigullu aningaasarsiorlusi. Immikkoortut amerlapput saniatigut assannik pisariaqartitsisut – aamma piffissap ilaannaaluunniit.”
Aningaasaqarnikkut kingunerisassat pillugit Isumaginninnermut, Suliffeqarnermut, Nunamut Namminermut Avatangiisinullu Naalakkersuisoq, Bentiaraq Ottosen, itisiliivoq:
”Inatsisartuni utoqqalinersianik appariartuaartitsinissamut periaatsit peerneqarnissaannut periarfissat pillugit ukiuni kingullerni oqallittoqartarpoq. Nassuiaammi takuneqarsinnaavoq, appariartuaartitsineq atorunnaarsinneqassappat aningaasaqarnikkut kingunerisassai annertuupilussuusut. Aningaasartuutit qaffanneri matussuserneqassappata, taava atugarissaarnermik suliassaqarfiit ilaat pilliutigineqartariaqassapput. Naalakkersuisut uteqqikkusuppaat, aningaasaqarnikkut inissisimaneq ilungersunartoq ornipparput, tassanilu atugarissaarnermik suliassaqarfiit aningaasartuutillu tamaasa pitsaanerpaamik naleqqussarnissaat pisariaqarpoq. Utoqqalinersiaqartitsisarneq kisiat isigalugu, ullumikkutut malittarisassat atuutiinnassappata, utoqqalinersianut aningaasartuutit tamaasa matussuserniarlugit 2040-mi ukiumut 800 mio. kr-it sinnerlugit immikkoortinneqartariaqassapput. Naalakkersuisut nassuiaammi inerniliinerit tusaatissatut tiguaat, neriullutillu Inatsisartunut ilaasortat assinganik iliorumaartut.”
Nassuiaammi inerniliinerit makkuupput:
- 2023-mi kisitsisit tunngavigalugit utoqqalinersiutillit kisermaat katillugit 1955-init utoqqalinersiallit kisermaat 174-it 2025-mi appariartuaartitsinissamut killiliussat qaangerlugit aningaasarsiaqarput, 9 %-iisa miss. assigalugit.
- Utoqqalinersiallit kisermaat 30-t toqqammaviusumik aningaasartat appariartuaartitsinissamut killiliussat qaangerlugit aningaasarsiaqarput, utoqqalinersiallit kisermaat 2 %-ii assigalugit.
- 2023-mi kisitsisit tunngavigalugit utoqqalinersiutillit aappaqartut katillugit 1480-init 174-it utoqqalinersianut tapermik 2025-mi appariartuaartitsinissamut killiliussat qaangerlugit aningaasarsiaqarput, 12 %-iisa miss. assigalugit.
- Utoqqalinersiallit aappaqartut katillugit 1480-init 43-it toqqammaviusumik aningaasartanik appariartuaartitsinissamut killiliussat qaangerlugit aningaasarsiaqarput, 3 %-ii assigalugit.
- Utoqqalinersiallit utoqqalinersiaqanngitsunik aappaqartut (§ 5, imm. 2 malillugu utoqqalinersianut tapeq) utoqqalinersialinnit 238-nit taamaallaat qulit 162.934 kr-it qaangerlugit aningaasarsiaqarput.
- Utoqqalinersiallit 414-it ulloq unnuarlu paaqqinnittarfinnut inissinneqartut utoqqalinersianik appariartuaartitsinerup atorunnaarsinneqarnissaa pillugu siunnersuuteqassappat ilimagineqanngilaq sunnerneqassasut.
- Utoqqalinersiallit kisermaat, utoqqalinersiallit aappaqartut aamma § 5, imm. 2 malillugu utoqqalinersiallit kisermaat akimorlugit katillugit 4087-init 358-it utoqqalinersianut tapermut appariartuaartitsinissamut killiliussat qaangerlugit isertitaqarput. Taakkua 9 %-iisa miss. assigalugit.
- Utoqqalinersiallit kisermaat aamma utoqqalinersiallit aappaqartut katillugit 4087-it taamaallaat 73-it toqqammaviusumik aningaasartanik appariartuaartitsinissamut killiliussat qaangerlugit aningaasarsiaqarput. 2 %-iisa miss. assigalugit.
Immikkut ilisimasallit utoqqalinersiaqartitsisarnermut aaqqissuusseqqinnissamut inassuteqartussat nassuiaat kiisalu nassuiaammi paasissutissat suliamik nangitsinermut ilanngutissagaat naatsorsuutaavoq.
Saqqummersitaq uani atuarneqarsinnaavoq.
Attaveqarfissaq
Paasissutissat erseqqinnerusut pillugit naalakkersuisup allattaa Anders Samuelsen email ansa@nanoq.gl oqarasuaatilluunniit normua +299 34 56 11 atorlugu
attaveqarfigisinnaavat.