Nunarput FN-imi Food and Agriculture Organisationimut, Inuussutissanut Nunalerinermullu Suliniaqatigiiffimmut ilaasortanngornissamut qinnuteqassasoq

Naalakkersuisut maajip 8-anni 2025-mi aalajangerput nunarput FN-imi Food and Agriculture Organisation (FAO)-imi FAO-p malittarisassiaani artikel II naapertorlugu nammineq sinnerluni peqataasartutut ilaasortanngornissaminut qinnuteqassasoq. Savalimmiut peqataasartutut ilaasortaavoq.

FAO-mi ilaasortanngornissamut kissaatip tunuliaqutaa tassaavoq Kalaallit Nu-naata nunarsuaq tamakkerlugu aalisarnermut politikimut aamma aalisarnermik ingerlatsinermut, nakkutilliinermut, niuerutiginerinullu sunneeqataanissaanut, ineriartortitseqataanissaanut ilusilersueqataanissaanullu Aalisarnermut Ataa-tsimiititaliami (Committee on Fisheries - COFI)-mi peqataasinnaanissaa.

Nunat immikkoortuini Aalisarnermik Ingerlatsinermut kattuffinni, soorlu NAFO-mi aamma NEAFC-mi malittarisassat isumaqatigiissutillu suliarineqartartut a-merlasuut COFI-mit innersuussutinit aallaaveqarput, assersuutigalugu Naala-gaaffiit umiarsualiviini nakkutilliinerit pillugit isumaqatigiissut COFI-mi aallarti-sarneqartoq. Malittarisassat isumaqatigiissutillu taakkua Kalaallit Nunaata aali-sarnermik aqutsineranut nakkutilliineranullu sunniuteqartarput, aalisariutinik nunanit tamalaaneersunit Kalaallit Nunaannut tulaassuisunik nakkutilliinermut imaluunniit ingerlatsinernut allanut nunani tamalaani piumasaqaatit aamma malittussaagatsigit. Taamaalilluni malittarisassat ilaannik nunarsuaq tamakker-lugu nammineq inatsisitsinnut ilanngussuinermik sulineq COFI-mi aallartissaaq, Nunat immikkoortuini Aalisarnermik Ingerlatsinermut kattuffinni nunat immik-koortuinut ingerlaqqissaaq kiisalu nunatsinnut ingerlaqqilluni. Maannakkut Ka-laallit Nunaat taamaallaat nunat immikkoortuini inissisimavoq.

Tamatuma saniatigut FAO-mi peqataasartutut ilaasortaaneq ataatsimut isiga-lugu sammisanut soorlu nunalerinermut, inuussutissat isumannaatsuunissaan-nut nunallu inoqqaavisa pisinnaatitaaffiinut kiisalu naasut sananeqaataasigut kingornuttakkanut tunngatillugu Naalakkersuisoqarfinnut allanut pingaarute-qarsinnaavoq. Soorluttaaq aalisarnermut suliassaqarfimmi FAO nunat immik-koortuini kattuffinni allani soorlu Issittumi Siunnersuisoqatigiinni aamma Nunat Avannarliit ministeriini sulianut aamma sunniuteqarsinnaasoq.

Tamanna 2024-2033-mi Kalaallit Nunaata nunanut allanut, isumannaallisaanik-kut illersornissakkullu politikikkut periusissiaanut naapertuuppoq:

• Kalaallit Nunaata nunani tamalaani akisussaaffeqarfini ingerlaavartumik nalilersortassavai Kalaallillu Nunaata nunani tamalaani peqataatitaqar-tarnissaanik qulakkeerinnittassalluni.
• Kalaallit Nunaat suliassaqarfinni tigummisamini imminut sinnerluni peqa-taasassaaq, taamaalilluni Kalaallit Nunaanni pissutsit aallaavigalugit Ka-laallit Nunaannit soqutigisat nunani tamalaani saqqummiunneqarlutillu illersorneqarniassammata.
• FN-imi peqataanermigut Kalaallit Nunaat FN-imi, tassunga ilanngullugu FN-imi suliniaqatigiiffinni ineriartortitsinernut suliniutinullu siusinneru-sukkut piareersarsinnaalissaaq.
• Kalaallit Nunaat pisinnaavoq, periarfissaqarluni nunat tamalaat oqallinnerinut sunneeqataasinnaalluni, pisariaqarfiini naleqquttuni.

COFI tassaavoq naalagaaffiit akornanni oqallittarfiusoq, FAO-milu ilaasortat sammisat aalisarnermut imaanilu uumatitsivinnut tunngasut eqqartorniarlugit ukioq allortarlugu ataatsimiittarfiusoq. COFI aalisarnermut inatsisinut nakkutilliinernullu aamma naalakkersuisunut siunnersuinermut, nunap immikkoortuini aalisarnermut kattuffinnut, inuiaqatigiinnut aamma namminersortutut ingerlatalinnut tunngasunik nunarsuaq tamakkerlugu ilaatigut innersuussusiortarpoq. COFI nunat tamalaat akornanni oqalliffiuvoq nunanit 100-t sinnerlugit peqataaffigineqartartoq. Nunatsinnut attuumassuteqartunik marlunnik ataatsimiitsitaliaqarpoq; 1) aalisarneq pillugu aqutsinermut aamma 2) aalisarneq pillugu niuerneq tunisassiornerlu.

Nunalerineq pillugu suleqatigiissitaq (COAG) 1971-mi pilersinneqarpoq. Suleqatigiissitamit nunalerinermi aamma inuussutissalerinermi ajornartorsiutit, nalilersuinerit aamma misissuinerit suliarineqartarput, siunertarineqarluni nunani ilaasortani aamma FAO-mi ataatsimoorussamik suliniuteqarnissaq. Suleqatigiissitaq ukioq allortarlugu ataatsimiittarpoq.

Inuussutissalerinermi ajornartorsiutit pillugit suleqatigiissitaq (CCP) 1949-mi pilersinneqarpoq. Nunat tamat akornanni inuussutissalerinermi ajornartorsiutit tunisassiornermut sunniuteqartut, atuineq aamma taakkununnga attuumassuteqartumik aningaasat pillugit apeqqutit ataatsimiititaliamit misissorneqartarput. Suleqatigiissitaq ukioq allortarlugu ataatsimiittarpoq.

Annerusumik paasisaqarusukkuit Aalisarnermut, Piniarnermut, Nunalerinermut Imminullu Pilersornermut apn@nanoq.gl-imut allallutit amerlanerusunik pisinnaavutit.