Kalaallit Nunaata Issittumi Siunnersuisoqatigiinni uumassusillit assigiinngisitaarnerinut suleqatigiissitami (CAFF) siuttuuneq iluatsilluartoq naammassivaa

Assi: Michal Pasata, Shutterstock

Ukiuni kingullerni marlunni Kalaallit Nunaat – Kunngeqarfik Danmark sinnerlugu – Issittumi Siunnersuisoqatigiinni ”Conservation of Arctic Flora and Fauna” (CAFF) pillugu suleqatigiissitami siuttuusimavoq. Kalaallit Nunaat siuttuunermini uumassusillit assigiinngisitaarnerannik suliassaqarfimmi qitiusumik pingaarutilimmillu inissisimasimavoq, ilaatigut iliuusissanut pilersaarut ukiuni qulini atuuttussaq nutaaq, Issittuni naalagaaffiit, Nunat Inuiisa suliniaqatigiiffii aammalu immikkut ilisimasallit suleqatigalugit suliarineqartoq inaarsarsimallugu. Iliuusissanut pilersaarut ukiuni qulini atuuttussaq Issittumi inunnut, pinngortitamut avatangiisinullu allannguisussaavoq.

Kalaallit Nunaata ippassaq – 12. maaji 2025-mi – Issittumi Siunnersuisoqatigiinni suleqatigiissitami CAFF-imi, Kunngeqarfik Danmark sinnerlugu isumagineqartumi ukiuni marlunni siuttuunini naammassivaa. CAFF-ip Issittumi uumassusillit assigiinngisitaarnerat pillugu suleqatigiinnermik nakkutilliineq siuarsaanerlu suliassaraa, aammalu Issuttumi Siunnersuisoqatigiinni suleqatigiissitanut arfiliusunut ilaalluni.

“Issittumi siunnersuisoqatigiinni suleqatigiissitat Issittumi suleqatigiinnermut maskiinaqarfittut atuupput. Suleqatigiissitani ilisimasat aaqqiissutissallu, Issittumi inunnut, pinngortitamut avatangiisinullu allannguisussarpiaat pilersinneqartarput. Oqartussaaffimma ataani Issittumi Siunnersuisoqatigiinni suleqatigiissitanit arfiniliusunit pingasut isumagineqarput – taakkununnga CAFF ilaalluni – tassanilu Kalaallit Nunaat Kunngeqarfik Danmark sinnerlugu aallartitanut aqutsisuuvoq. Ukiuni marlunni kingullerni suleqatigiissitami tassani piginnaaneqarluarluta aqutsisuusimanerput, aammalu Issittoq tamakkerlugu, pingaartumik uumassusillit assigiinngisitaarnerinut suliassaqarfimmi siumut ingerlariarnerpiamut tapertaasinnaasimanerput tulluusimaarutigisorujussuuara”, Isumaginninnermut, Suliffeqarnermut, Nunamut Namminermut Avatangiisinullu Naalakkersuisoq Bentiaraq Ottosen oqarpoq.

Imaq, ilisimasat akuutitsinerlu aallunneqarput
Kalaallit Nunaata siuttuunerani Kunngeqarfik Danmarkip pingaartumik imaq, ilisimasat akuutitsinerlu aallunneqarput:

• Imaq: Kunngeqarfik Danmarkip immami pinngortitap ataqatigiinneri, tassungalu immami uumassusillit avataaniit tikittut amerliartupiloortut pillugit nalunaarusiap aamma immami ingerlatsinermut sakkussanik ineriartortitsineq pillugu nalunaarusiat suliarineqarnerini siuttooqataaneq ilanngullugu aalluppai.
• Ilisimasanik annertusaaneq: Issittumi uumassusillit assigiinngisitaarnerinik alapernaarsuinermut pilersaarutip (CBMP), Issittumi uumassusillit assigiinngisitaarnerini pinngortitallu ataqatigiiffiini killiffiit pisartullu saqqummiunnissaannut iluaqutaasussap nukittorsarneqarnissaa siunnerfigalugu sulisoqarpoq.
• Akuutitsineq: Nunat Inuiisa ilisimasaannik akuutitsinissaq aallunneqarsimavoq. CAFF-ip inuusuttunik akuutitsinissamut periusissiaanut atatillugu CAFF aamma Issittumi inuusuttut ataatsimeersuartinneqarput, 2025-mi Issittumi Siunnersuisoqatigiinnit Norgemiunit aqunneqarluni Tromsø-mi ingerlanneqartumik.

Uumassusillit assigiinngisitaarnerinut iliuusissanut pilersaarut ukiuni qulini atuuttussaq nutaaq
Siuttuunermi suliani inernerusoq pingaarutilik tassaavoq, iliuusissanut pilersaarut ”Actions for Arctic Biodiversity 2025–2035” ukiuni qulini atuuttussaq nutaaq. Illiuusissanut pilersaarut Issittumi naalagaaffiit, Nunat inuiisa suliniaqatigiiffii immikkullu ilisimasallit akornanni qanimut suleqatigiillutik ineriartortinneqarsimavoq, ukiullu qulit ingerlanerini suli ineriartortinneqassalluni.

Aqutsisuuneq nukittuumik suleqatigiiffiusoq aammalu pissusiviusut nutaat atuutilernerini annertuumik tapersersoqatigiiffiusoq
Kalaallit Nunaat siusinnerusukkut Kunngeqarfik Danmark sinnerlugu 2006-imiit 2006-imut CAFF-imut siuttuusimavoq, aammalu 2023-2025-mi suleqatigiissitamut aqutsinermut akisussaaffeqaqqissimalluni. Kingullermik siuttuunera nunani politikkikkut unammillernartoqartitsinernit sunnersimaneqarpoq, aammalu Ruslandip Ukrainemut sorsunnera peqqutigalugu Issittumi Siunnersuisoqatigiit periusissiorlutik unikkallarsimallutik. Taamaattumik Kalaallit Nunaata siuttuunerani suleqatigiissitap allattoqarfittut atuunnerata ingerlaannarnissaanut, kiisalu suleqatigiissitani sulinerup aallarteqqinnissaa ajornarunnaarmat suliat pioreersut siumut ingerlanissaannik qulakkeerinissamut isumalluuterpassuit atorneqarsimapput.

Siuttuunermi ICC Kalaallit Nunaannut, Pinngortitaleriffimmut, danskit savalimmiormiullu oqartussaasuinut, kiisalu Aarhus Universitetimut qanittumik ataqatigiissaarineq suleqateqarnerlu sunniuteqarput. Kalaallit Nunaat siuttuunermini Issittumi naalagaaffinnit aamma Nunat Inuiisa suliniaqatigiiffiinit annertuumik tapersersorneqarpoq.

Annertunerusumik paasisaqarusunnermi naalakkersuisup allattaa Anders Samuelsen tlf.: +299 27 02 43-mut imaluunniit e-mail: pan@nanoq.gl aqqutigalugu attaveqarfigineqassaaq.