Aalisartut piniartullu ullorsiornissinni pilluaritsi

Naalakkersuisut sinnerlugit nunatsinni aalisartut piniartullu ulluannik qamannga pisumik pilluaqquakka. Ulloqartitsinermi aamma kattuffiit KNAPK, QAK aamma SQAPK pilluaqqorusuppakka.

Pingaarteqaara aalisartut piniartullu ulloqartitaasarmata. Aalisartunut piniartunullu kattuf-fiit ukiumut ataasiarluni aaqqissuussamik ulloqartitsisarneri pitsaasuuvoq, aalisartunut piniartunullu nersorinninnerulluni.

Nunatsinni aalisarneq inuussutissarsiutini pingaarnerpaavoq, inuit 4.300-nik ikinnerunngitsut aalisarnermik aammali aalisarnermut niuernermullu tunngasunik suliaqartuummata, nunatsinni sulisinnaasut 15 procenteralugit.

Aalisartut piniartullu tamatigut isumaqatigineq ajoraluaraannga taamaattoq pingaartittorujussuuara uagut qinikkatut aalisartut piniartullu kattuffii aamma aalisarnermik inuussutissarsiuteqartut, soorlu sinerissap qanittuani aalisartut aaamma avataarsiortut, inuussutissarsiutaat pillugit maleruagassioraangatta akuliussimatittarnissaat.

Maleruagassanik allannguineq piffissamut qanittumut ima sunniuteqartutut oqaatigineqarsinnaagunanngikkaluartoq taamaattoq maleruagassanik allannguutit aalisartunut ataasiakkaanut inuiaqatigiinnullumi siunissami ungasinnerusumi iluaqutaallutillu sunniuteqartarput.

Aalisarneq pillugu inatsisissaq utaqqissaaqisoq Inatsisartut upernaakkut ataatsimiinner-minni aalajangerpaat. Nuannaarutigaara Inatsisartuni aalisarneq pillugu inatsit pingaaru-teqaqisoq akuerimmassuk, aalisarneq pillugu inatsit nunatsinni aalisarnermut ukiorpassuarni tunngavigineqarluni atuuttussaalluni.

Avannaani aqutsiveqarfimmi 47-mi umiatsiaararsortut 500-t sinnerlugit amerlassusillit PNNP, pisassassiissutit niuerutigineqarsinnaasut nammineq pigisat tunngavigalugit januaarip aallaqqaataanit 2025-mi aalisalissallutik kissaateqarput. Umiatsiaararsortunut tamanna nutaajuvoq misilittagarineqaranilu, taamaattoq aalisariutit 6 meterinik anginerit taanna tunngavigalugu ukiorpassuarni misilittagaqarfigalugu aalisarput. Nuannaaralugu maluginiarpara aalisariutinik 6 meterinik anginernik piginnittut PNNP-mik aaqqissuussinermut maalaaruteqarneq ajormata.

Ukiortaamit atuutilersussat ilaat tassaavoq sinerissap qanittuani raajarniartut avataasiorlutik raajarniartut assigalugit siunissami tunisassiortalernissaat, sinerissap qanittuani raajarniartut raajartami 70 procentii raajarniutini tunisassiarineqalersinnaassammata, sinneri 30 procentit nunatta aalisakkeriviini tunisassiarineqartassallutik. Nunami suliffissuit tunisassiorsinnaanissaat qulakkeerniarlugit sumiiffinni immikkut ittumik iliuuseqarfigineqartariaqassapput.
Aqutsiveqarfimmi 47-mi raajanik tulaassisussaatitaaneq ilaatigut atuutsinneqar-tariaqassalluni.

Nutaatut atuutilersussat siunissami malinnaavigissallugit pissanganarpoq. Neriuppunga PNNP-mik aaqqissuussineq aamma sinerissap qanittuani raajarniartut tunisassiulertarnissaat iluatsikkumaartut.

Kujataani apriilimit aggustimut sikorsuaqarpallaarnera pissutigalugu aalisartut ilaasa ani-ngaasarsiornerinut ilungersunartorsiortitsivoq, soorlu aamma tunitsiviit ilaatigut matoqqasariaqarsimasut. Taamaattumik aalisartut 13-it Qassimiuneersut aamma Aappilattumeersut Naalakkersuisut nalilersueqqinnerminni qaammat manna tapiiffigissallugit aalajangerpaat.

Kujataani pisoq tamatta malinnaaffigisarput silap pissusiata allanngorneranik pissuteqarpoq. Ajoraluartumik pisut taama ittut ilungersunartut siunissami akulikitsumik pisalernissaat ilimagisariaqarparput. Taamaattumik aallartitseqqinnissamut tapiissutit pillugit inatsisit Inatsisartut iluarsaassallugu oqaluuserilerpaat, ajunaarnersuartut ittut siunissami upalungaarfiginerunissaat siunertaralugu.

Maannamut suli nuannaarutigeqaara tulluusimaarutigalugu piniarneq aallaarniarnerlu pi-llugit Inatsisartut inatsisaat naammassillugu suliarineqarmat, Inatsisartut 2023-mi ataatsimiinnerminni akuersissutigisaat. Piniarnermut aallaaniarnermullu inatsimmi pingaarnertut siunertaq tassaavoq Kalaallit Nunaanni piniarneq aallaaniarnerlu pillugit Inatsisartut inatsisaannik paasiuminartumik, ullutsinnut naleqquttumik atoruminartumillu pilersitsinissaq. Tamannalu angusaavoq kusarnartoq.

Akiliisitsilluni aallaaniartitsisartut pitsaanerusumik atugaqalersikkusullugit, aammali sullittagaannut, piniarnermut aallaaniarnermullu inatsimmut allannguuteqartitsissallunga siunnersuuteqarpunga, akiliisitsilluni aallaarniartitsisartutut allagartartaarniarnermut piumasaqaatit sukannernerulersissallugit.

Siunnersuummi qulakkeerniarneqartoq sukaterniarneqartorlu tassaavoq akiliisitsilluni aallaaniartitsisartut inuiaqatigiinnut kalaallinut attuumassuteqarluarnissaat, tamatumani qulakkeerumallugu tammajuitsussanik aallaaniartitsisartut tuniniaanerminni sumiiffimmut attuumassuteqarluarnissaat pisariaqavissumillu aamma misilittagaqarluarnissaat.

Akiliisitsilluni aallaaniartitsisartoq nunatsinni ukiuni tallimani innuttaallunilu akileraartartuunissaa, piniarnermut aallaaniarnermullu atortunik pisariaqartunik aamma peqarnissaa pisariaqarpoq, inuussutissarsiutigalugu aningaasarsiortutut. Allannguutissatut siunnersuutip atulernerani qulakkeerniarneqarpoq akiliisitsilluni aallaaniartitsisartoq nunatsinni pissutsinik ilisimasaqarluarnissaa, aallaarniartitassaasalu nunatsinni aallaaniarnerminni pitsaasumik takusaqarlutillu misigisaqartitaasarnissaat.

Atuarpara Namminersorlutik Oqartussat aalisartut piniartullu ulluanni, novembarip 15-ianni pisortatigoortumik erfalasoqalertarnissamik siunnersuuteqartut, taannalu tusarniutigineqarluni. Siunnersuutigineqartoq assut qujaruppara neriuppungalu akuerineqarumaartoq.

Naggataatigut oqaatigerusutara tassaavoq aalisartortatta piniartortattalu aalisakkanik, miluumasunik aamma timmissanik tunisassiorfinnut, kalaalimineerniarfinnut igaassatsinnillu pilersuisartarneri tulluusimaarutigeqigakku. Pilersuineq ajoraluarussi aqajaqqersimaartarnavianngikkaluarpugut.

Ullumi ullorsi malunnartillugu nalliuttorsiutigaarput!

Aalisarnermut Piniarnermullu Naalakkersuisoqarfimmut saaffiginnittoqarsinnaavoq, e-mail: apn@nanoq.gl