AtuartigukImigassaq aalakoornartortalik pillugu siunissami politikkissaq inuunernik annaassissaaq
Nassiussisuuvoq: Peqqissutsimut Naalakkersuisoqarfik
Inuiaqatigiit toqqissisimasunik imigassamit aalakoornartortalimmit kikkulluunniit ajoquserneqannginnissaannik takorluugaq, takorluugaannaanani piffissaq ungasinnerusumi ilisimatusarnikkut tunngaveqartumik imigassaq pillugu politikki aqqutigalugu piviusunngortinneqarnissamut periarfissaqarpoq. Siunissami imigassaq aalakoornartortalik pillugu politikkimut innersuussutinik suliaqarneq ingerlaleruttorpoq, imigassaq aalakoornartortalik pillugu politikkissaq pillugu isumasioqatigiinnermut peqataasut anguniagaq una ataatsimooruppaat: "Meeqqat imigassamit ajoquserneqannginnissaat ataatsimoorluta qulakkeerniarparput".
Ullut marluk ingerlaneranni suliamut ilisimasallit 70-it missaanniittut aamma politikerit ataasiakkaat, Naalakkersuisunut, Inatsisartunut ilaasortat aamma nunatsinni kommunit annersaanni borgmesteri ilanngullutik, siunissami imigassaq aalakoornartortalik pillugu politikkissaq aamma immikkut ilisimasallit saqqummiinerat imigassaq aamma imigassap oqaluttuassartaa pillugit oqalugiarnernik tusarnaarniarlutik Nuummi katersuupput. Annertuumik peqataatitsisoqarpoq, peqataasullu imigassaq aalakoornartortalik pillugu suliassaqarfimmi aaqqiissutissat pillugit oqaloqatigiinnermut peqataallutillu imigassaq aalakoornartortalik pillugu siunissami politikkissamut innersuussutinik suliaqarnermut maanna ingerlasumut siunnersuuteqarput.
Siunissami imigassaq aalakoornartulik pillugu politikkissamut ilisimatusarnikkut tunngaveqartunik innersuussutinik ineriartortitsilluni suliaqarnermi isumasioqatigiissitsineq siammasissumik peqataatitsinermik aamma tapersersuititsinermik qulakkeerinninnissamut alloriarneq pingaarutilik siulliuvoq. Peqataasut pimoorussilluarnerat aamma pingaarutilinnik ilanngussaqarnerat innersuussutit suliareqqinnissaannut annertuumik nukittorsaaqataassapput. Alloriarnissap tullia pingaarutilerujussuaq tassaavoq kommunit aamma innuttaasut oqaloqatigiinnermut peqataatinnissaat, minnerunngitsumik inuusuttut ilanngullugit, Peqqissutsimut Naalakkersuisoq, Agathe Fontain oqarpoq, nangillunilu:
- Siunissami piffissaq ungasinnerusumut imigassaq pillugu politikkimik suliaqarnermi ataatsimoornissarput pingaaruteqarpoq, aammalu sumut ingerlaniarnerluta aamma suna angorusunnerlugu ilisimassallugu. Isumasioqatigiinnermi inuiaqatigiit toqqissisimasut, kikkulluunniit imigassamit akornuserneqanngitsut ataatsimut takorloorneqartoq ersarippoq. Inuiaqatigiit inuiannut nukittuunut imminullu napatittunut tunngaviusussaq kiisalu ilaqutariit atugarissaartut. Imigassap kingunipilui ullumikkut annertupput, kingunerinilu ilungersunarnerpaat ilagaat inuusuttortatta imminut toquttarnermut annaasarneri. Siunissami imigassaq aalakoornartortalik pillugu politikki inuunernik annaassissaaq, Peqqissutsimut Naalakkersuisoq Agathe Fontain oqarpoq.
Isumasioqatigiissitsinermi WHO-mit ilisimasallit peqataapput, tassani WHO-p suliniutinut innersuussutai sunniuteqarluartut aamma ilisimatusarnermik tunngaveqartut, inuiaqatigiinni ajoquseeqataasumik imigassamik atuinermik annikillisitsisinnaasut pillugit saqqummiipput.
- Imigassaq aalakoornartortalik inuit inuunerannik akeqartarpoq aamma imigassaq naalliutsitsillunilu sakkortuumik misigisaqartitsisarpoq. Taamaattariaqanngikkaluarpoq. Imigassaq pillugu politikki anguniagartooq aamma piffissami sivisuumik atuuttussaq, WHO-p atorneqartussatut innersuussutaanik ilisimatusarnikkut tunngavilinnik atortoqartoq, inuit inuunerannik annaassisinnaallunilu naalliunnerannik annikillisitsisinnaavoq. Ilisimatusarnikkut tunngavilimmik politikkimi atulersitsinerup sunniutai sukkasuumik takuneqarsinnaassapput. Tamanna aamma piffissap sivikitsup 2018-ip ingerlanerani Kalaallit Nunaata imigassaq pillugu politikkerisimasaa atuummat tamanna takuarput. Nunat arlallit imigassamut tunngatillugu annertuunik ataavartunillu pitsaasunik allannguuteqartitsinermik iluatsitsisimapput. Imigassaq aalakoornartortalik pillugu politikkimik piffissamut ungasissumut atuuttussamik ilisimatusarnermik tunngavilimmik atulersitsinikkut Kalaallit Nunaat aamma taamaaliorsinnaavoq, Dr Carina Ferreira-Borges WHO-meersoq, isumasioqatigiissitsisoqarnerani saqqummiisoq taama oqarpoq.
Isumasioqatigiissitsisoqarnerani ilisimasallit allat saqqummiinerisa imigassap inuiaqatigiit qanoq sunniuteqarfigisarnerai takutinneqarpoq, aammalu imigassamut tunngatillugu eqqunngitsumik qanoq isumaqartoqartarnersoq. Eqqunngitsumik oqaatigineqarnerpaasartut ilagaat amerlanngitsunik pisarneq ajoqutaanngitsoq. Annikitsunnguamilluunniit imigassartortarneq nappaateqaleratarsinnaanermut aarlerinaateqartoq, WHO-mit ilisimasallit isumasioqatigiinnermi oqaatigaat, kræfteqalersinnaaneq aamma uummatikkut nappaateqalersinnaaneq ilanngullugit. Tamatuma saniatigut imigassap aamma imminut toquttarnerup, nakuusernerup, kinguaassiutitigut kannguttaatsuliortarnerit aamma meeraanermi sumiginnarneqarnermut attuumassuteqarneri ersarissut saqqummiinerit allat takutippaat.
Inersimasut imigassamik atuinerisa meeqqat toqqissimasumik inuuneqarnissaannut pisinnaatitaaffiannik qanoq unioqqutitsisarnerat pillugu oqariartuuteqartarsimasut, Meeqqat Pisinnaatitaaffiinut Sullissivik MIO-mit saqqummiinermi takutinneqarpoq. Ilisimasaq tamanna pillugu inersimasut iliuuseqarnissaannik meeqqat ersarissumik kaammattuuteqarput.
Isumasioqatigiissitsinissamik pilersaarusiorneq aamma imigassaq aalakoornartortalik pillugu innersuussutinik suliaqarneq, Peqqissutsimut Naalakkersuisoqarfimmit, Innuttaasut Peqqissusiannik Ilisimatusarfik aamma WHO/Europe qanimut suleqatigalugit ingerlanneqarpoq. Innersuussutinik ineriartortitsineq naalakkersuisoqarfiit aamma suliassaqarfiit allat siammasissumik suleqatigalugit pivoq, susassaqartullu tamarmik peqataatinneqarnissaasa qulakkeerneqarnissaat anguniarneqarpoq, pingaartumik innuttaasut aamma kommunit ilanngullugit.
Links:
Imigassaq pillugu isumasioqatigiissitsineq videokkut immiunnera – Ulloq siulleq
Imigassaq pillugu isumasioqatigiissitsineq videokkut immiunnera – Ullup aappaa
Sukumiinerusumik paasisaqarusukkuit naalakkersuisup allattaa Nivé Lynge Biilmann e-mail: nilp@nanoq.gl imaluunniit oqarasuaammut uunga attaveqarfigiuk +299 34 52 84
Ullut marluk ingerlaneranni suliamut ilisimasallit 70-it missaanniittut aamma politikerit ataasiakkaat, Naalakkersuisunut, Inatsisartunut ilaasortat aamma nunatsinni kommunit annersaanni borgmesteri ilanngullutik, siunissami imigassaq aalakoornartortalik pillugu politikkissaq aamma immikkut ilisimasallit saqqummiinerat imigassaq aamma imigassap oqaluttuassartaa pillugit oqalugiarnernik tusarnaarniarlutik Nuummi katersuupput. Annertuumik peqataatitsisoqarpoq, peqataasullu imigassaq aalakoornartortalik pillugu suliassaqarfimmi aaqqiissutissat pillugit oqaloqatigiinnermut peqataallutillu imigassaq aalakoornartortalik pillugu siunissami politikkissamut innersuussutinik suliaqarnermut maanna ingerlasumut siunnersuuteqarput.
Siunissami imigassaq aalakoornartulik pillugu politikkissamut ilisimatusarnikkut tunngaveqartunik innersuussutinik ineriartortitsilluni suliaqarnermi isumasioqatigiissitsineq siammasissumik peqataatitsinermik aamma tapersersuititsinermik qulakkeerinninnissamut alloriarneq pingaarutilik siulliuvoq. Peqataasut pimoorussilluarnerat aamma pingaarutilinnik ilanngussaqarnerat innersuussutit suliareqqinnissaannut annertuumik nukittorsaaqataassapput. Alloriarnissap tullia pingaarutilerujussuaq tassaavoq kommunit aamma innuttaasut oqaloqatigiinnermut peqataatinnissaat, minnerunngitsumik inuusuttut ilanngullugit, Peqqissutsimut Naalakkersuisoq, Agathe Fontain oqarpoq, nangillunilu:
- Siunissami piffissaq ungasinnerusumut imigassaq pillugu politikkimik suliaqarnermi ataatsimoornissarput pingaaruteqarpoq, aammalu sumut ingerlaniarnerluta aamma suna angorusunnerlugu ilisimassallugu. Isumasioqatigiinnermi inuiaqatigiit toqqissisimasut, kikkulluunniit imigassamit akornuserneqanngitsut ataatsimut takorloorneqartoq ersarippoq. Inuiaqatigiit inuiannut nukittuunut imminullu napatittunut tunngaviusussaq kiisalu ilaqutariit atugarissaartut. Imigassap kingunipilui ullumikkut annertupput, kingunerinilu ilungersunarnerpaat ilagaat inuusuttortatta imminut toquttarnermut annaasarneri. Siunissami imigassaq aalakoornartortalik pillugu politikki inuunernik annaassissaaq, Peqqissutsimut Naalakkersuisoq Agathe Fontain oqarpoq.
Isumasioqatigiissitsinermi WHO-mit ilisimasallit peqataapput, tassani WHO-p suliniutinut innersuussutai sunniuteqarluartut aamma ilisimatusarnermik tunngaveqartut, inuiaqatigiinni ajoquseeqataasumik imigassamik atuinermik annikillisitsisinnaasut pillugit saqqummiipput.
- Imigassaq aalakoornartortalik inuit inuunerannik akeqartarpoq aamma imigassaq naalliutsitsillunilu sakkortuumik misigisaqartitsisarpoq. Taamaattariaqanngikkaluarpoq. Imigassaq pillugu politikki anguniagartooq aamma piffissami sivisuumik atuuttussaq, WHO-p atorneqartussatut innersuussutaanik ilisimatusarnikkut tunngavilinnik atortoqartoq, inuit inuunerannik annaassisinnaallunilu naalliunnerannik annikillisitsisinnaavoq. Ilisimatusarnikkut tunngavilimmik politikkimi atulersitsinerup sunniutai sukkasuumik takuneqarsinnaassapput. Tamanna aamma piffissap sivikitsup 2018-ip ingerlanerani Kalaallit Nunaata imigassaq pillugu politikkerisimasaa atuummat tamanna takuarput. Nunat arlallit imigassamut tunngatillugu annertuunik ataavartunillu pitsaasunik allannguuteqartitsinermik iluatsitsisimapput. Imigassaq aalakoornartortalik pillugu politikkimik piffissamut ungasissumut atuuttussamik ilisimatusarnermik tunngavilimmik atulersitsinikkut Kalaallit Nunaat aamma taamaaliorsinnaavoq, Dr Carina Ferreira-Borges WHO-meersoq, isumasioqatigiissitsisoqarnerani saqqummiisoq taama oqarpoq.
Isumasioqatigiissitsisoqarnerani ilisimasallit allat saqqummiinerisa imigassap inuiaqatigiit qanoq sunniuteqarfigisarnerai takutinneqarpoq, aammalu imigassamut tunngatillugu eqqunngitsumik qanoq isumaqartoqartarnersoq. Eqqunngitsumik oqaatigineqarnerpaasartut ilagaat amerlanngitsunik pisarneq ajoqutaanngitsoq. Annikitsunnguamilluunniit imigassartortarneq nappaateqaleratarsinnaanermut aarlerinaateqartoq, WHO-mit ilisimasallit isumasioqatigiinnermi oqaatigaat, kræfteqalersinnaaneq aamma uummatikkut nappaateqalersinnaaneq ilanngullugit. Tamatuma saniatigut imigassap aamma imminut toquttarnerup, nakuusernerup, kinguaassiutitigut kannguttaatsuliortarnerit aamma meeraanermi sumiginnarneqarnermut attuumassuteqarneri ersarissut saqqummiinerit allat takutippaat.
Inersimasut imigassamik atuinerisa meeqqat toqqissimasumik inuuneqarnissaannut pisinnaatitaaffiannik qanoq unioqqutitsisarnerat pillugu oqariartuuteqartarsimasut, Meeqqat Pisinnaatitaaffiinut Sullissivik MIO-mit saqqummiinermi takutinneqarpoq. Ilisimasaq tamanna pillugu inersimasut iliuuseqarnissaannik meeqqat ersarissumik kaammattuuteqarput.
Isumasioqatigiissitsinissamik pilersaarusiorneq aamma imigassaq aalakoornartortalik pillugu innersuussutinik suliaqarneq, Peqqissutsimut Naalakkersuisoqarfimmit, Innuttaasut Peqqissusiannik Ilisimatusarfik aamma WHO/Europe qanimut suleqatigalugit ingerlanneqarpoq. Innersuussutinik ineriartortitsineq naalakkersuisoqarfiit aamma suliassaqarfiit allat siammasissumik suleqatigalugit pivoq, susassaqartullu tamarmik peqataatinneqarnissaasa qulakkeerneqarnissaat anguniarneqarpoq, pingaartumik innuttaasut aamma kommunit ilanngullugit.
Links:
Imigassaq pillugu isumasioqatigiissitsineq videokkut immiunnera – Ulloq siulleq
Imigassaq pillugu isumasioqatigiissitsineq videokkut immiunnera – Ullup aappaa
Sukumiinerusumik paasisaqarusukkuit naalakkersuisup allattaa Nivé Lynge Biilmann e-mail: nilp@nanoq.gl imaluunniit oqarasuaammut uunga attaveqarfigiuk +299 34 52 84