Tuttunniarnissamut umimmanniarnissamullu piffissaliussat pisassiissutillu – Aasaanerani aamma Ukiaanerani 2023.

Matumuuna aasaanerani ukiaaneranilu 2023-mi piffissaliussat piniarfiusussat, tuttutassiissutit kiisalu umimmattassiissutit aalajangerneqartut nalunaarutigineqarput. Tuttunik aamma umimmannik ukiup qanoq ilinera najoqqutaralugu piniarnikkut pitsaanerpaamik atorluaanissaq APN-miit pingaartinneqarpoq. Taamaammat neqit, ammit, qiviut allallu pitsaanerpaamik atorluarnissaat pillugu tuttut sapinngisamik aasaanerani ukiaaneranilu piniarneqartarnissaat umimmaallu aasaanerani, ukiaanerani kiisalu ukiuunerani piniarneqartarnissaat anguniarneqarpoq.

Pinngortitaleriffiup Piniarfik 2-mi (Sisimiut-Kangerlussuaq), Piniarfik 3-mi (Akia-Maniitsoq) aamma Piniarfik 4-mi (Ameralik) 2018-mi aamma 2019-mi tuttunik umimmannillu pisortatigoortumik kisitsinerit ingerlannikuuvai. Kisitsinerit tunngavigalugit Pinngortitaleriffik 2020-mi siunnersuinermik saqqummiussaqarpoq, tassani ilaatigut tuttunniarnissamut piffissaliussap piniarfinni pineqartuni pingasuni sivitsorneqarnissaa oqariartuutigineqarpoq. Pisassiissutit aamma piffissaliussat siunnersuutigineqartut siornamut naleqqiullugu allannguuteqanngillat.
  
Ivittuuni umimmannik minnerpaaffiliinermik kisitsineq apriili-mi 2023-mi ingerlanneqarpoq, tamannalu tunngavigalugu Ivittuuni umimmattassat aalajangerneqarput.

Tuttut

1. Piniarfik 2, 3 aamma 4: Inuussutissarsiutigalugu tuttunniarneq 1. Augusti-mi aallartissaaq 31. Decembari ilanngullugu ingerlassalluni. Sunngiffimmi tuttunniarneq 1. August-imi aallartissaaq 31. Oktobari ilanngullugu ingerlassalluni. Kulavaat norrallit taamaallaat Piniarfik 3-mi aamma Piniarfik 4-mi piniaqqusaapput.
2. Piniarfik 1, 5, 6, 7, 8 aamma 11: Inuussutissarsiutigalugu tuttunniarneq 1. August-mi aallartissaaq 15. Oktobari ilanngullugu ingerlassalluni. Sunngiffimmi tuttunniarneq 1. August-imi aallartissaaq 30. Septembari ilanngullugu ingerlassalluni. Kulavaat norrallit piniarneqaqqusaanngillat.
3. Piniarfik 9 aamma 10 (Kangerluarsorujuk, Nuna Prudhoe aamma Nuna Inglefield): Inuussutissarsiutigalugu aamma sunngiffimmi tuttunniarneq 1. Augusti-mi aallartissaaq 31. Decembari ilanngullugu ingerlassalluni. Kulavaat norrallit piniarneqaqqusaanngillat.
4. Piniarfiit tamarmik: Tuttut angutivissat oktobarimi nuliunerup nalaani tippassinnaasut tuttunniarnermi ileqqorissaarnissaq pillugu oktobari naallugu piniarneqaqqusaanngillat.

Tunngavilersuutit: Piniarfinni arlalinni tuttut angutivissat tippalernikut pisarineqartut qimaannarneqartartunik arlalissuarnik naammattuuisoqartarnera pillugu piniartut ilisimasaat malillugu tuttut angutivissat tippassinnaasut oktobari naallugu nuliunerup nalaani piniarneqaqqusaannginnissaat aalajangerneqarpoq.    

Ilisimatitsissut: Tuttunniarnermiit akuersissutit pisanik nalunaarummik immersornikut kommunini sullissivinnut utertinneqartartut ikippallaarujussuarput, naak tamanna inatsisitigut piumasaqaataagaluartoq. Taamatut inissisimasoqarnera naammaginanngilluinnarpoq tamannalu pillugu tuttoqatigiit piniarfinni qanoq sakkortutigisumik piniarneqartarnerat qanorlu innerat APN-imut Pinngortitaleriffimmullu nalileruminaappoq. Pisanik nalunaaruteqarnissaq inatsisitigut qulaani taaneqartutuut piumasaqaataammat pisanik nalunaaruteqartanngitsunut  kinguneqartitsisinnaaneq APN-imi inatsisinik sukaterinikkut sulissutigineqarpoq.  

Erseqqissaatit: Erseqqissaatigineqarpoq kommunimiit tuttunniarnissamut akuersissutit piniarfikkaartumik ataasiakkaarlugit tunniunneqartassasut, tamannalu inuussutissarsiutigalugu (akuersissummut tuttut qulit) aamma sunngiffimmi piniartunut (akuersissummut tuttut tallimat) kommunit nalunaarsuinerat malillugu akuersissutinik utertitsinikkut pisanik nalunaaruteqarsimanngitsunut tamanut atuuppoq. Taamatut inissisimasut aatsaat akuersissummik pisanik naammaginartumik immersorneqartumik utertitsinikkut akuersissummik nutaamik qinnuteqarsinnaassapput. APN-ip kommunit qanimut suleqatigalugit akuersissutinik tunniussisarneq utertitsisarnerlu malinnaaffigivaa.
 
Erseqqissaatigineqarpoq qamuteralaat, ATV-t kiisalu qamutit motoorinik ingerlatillit allat tuttunik malersuinermi piniarnermilu atornissaat inerteqqutaammat.

Umimmaat

5. Aqutsiveqarfik Maniitsoq: Piniarfik 1-mi, 2-mi, 3-mi aamma 4-mi inuussutissarsiutigalugu aamma sunngiffimmi umimmanniarneq 1. Augusti-mi aallartissaaq 15. Oktobari ilanngullugu ingerlassalluni. Tiggaat tammajuitsussanik piniartitsinermi piniagassat aamma kulavaat norrallit piniarneqaqqusaanngillat.
6. Aqutsiveqarfik Sisimiut: Inuussutissarsiutigalugu aamma sunngiffimmi killilimmik umimmanniarneq 1. Augusti-mi aallartissaaq 15. Oktobari ilanngullugu ingerlassalluni umimmattassiissutillu 400-iupput. Tiggaat tammajuitsussanik piniartitsinermi piniagassat aamma kulavaat norrallit piniarneqaqqusaanngillat.
7. Umimmaqarfik Naternaq: Inuussutissarsiutigalugu aamma sunngiffimmi umimmanniarneq 1. August-mi aallartissaaq 15. Oktobari ilanngullugu ingerlassalluni umimmattassiissutillu 120-iupput. Ussuit Nunaat, Ipiutaarsuup Nunaa aamma Eqalummiut Nunaat umimmaqarfimmut Naternamut ilanngunneqarnikuupput. Tiggaat tammajuitsussanik piniartitsinermi piniagassat kulavaallu norrallit piniarneqaqqusaanngillat.
8. Aqutsiveqarfik Qaanaaq: Piniarfimmi Kap Atholl-mi inuussutissarsiutigalugu sunngiffimmilu umimmanniarnissamut umimmattassiissutit 60-iunissaat aalajangerneqarpoq. Piniarfimmi Nuna Inglefield aamma Nuna Prudhoe-mi inuussutissarsiutigalugu sunngiffimmilu umimmanniarnissamut umimmattassiissutit allannguuteqaratik 60-iunissaat aalajangerneqarpoq. Tiggaat tammajuitsussanik piniartitsinermi piniagassat aamma kulavaat norrallit piniarneqaqqusaanngillat.
9. Aqutsiveqarfik Ivittuut: Inuussutissarsiutigalugu aamma sunngiffimmi piniarnissamut umimmattassiissutit minnerpaaffiliinermik kisitsineq tunngavigalugu 50-iunissaat aalajangerneqarpoq, tamarmik 1-2-nik ukiullit, arnavissat 30-it angutivissallu 20-it. Piffissaliussami oktobarip 15-aniit decembarip 15-iat ilanngullugu piniarneqassapput.
10. Aqutsiveqarfik Sigguk: Inuussutissarsiutigalugu aamma sunngiffimmi umimmanniarneq 1. Augusti-mi aallartissaaq 15. Oktobari ilanngullugu ingerlassalluni. Umimmattassiissutit allannguuteqaratik 150-iupput. Tiggaat tammajuitsussanik piniartitsinermi piniagassat aamma kulavaat norrallit piniarneqaqqusaanngillat.
11. Aqutsiveqarfik Ittoqqortoormiit: Inuussutissarsiutigalugu aamma sunngiffimmi umimmanniarneq 1. Augusti-mi aallartissaaq 15. Oktobari ilanngullugu ingerlassaaq aammattaaq 10. Novembari-miit 10. Decembari ilanngullugu. Umimmattassiissutit piffissaliussanut taakkununnga marlunnut allannguuteqaratik katillugit 115-iupput. Tiggaat tammajuitsussanik piniartitsinermi piniagassat aamma kulavaat norrallit piniarneqaqqusaanngillat.

Tunngavilersuutit: Aqutsiveqarfimmi Maniitsumi umimmanniarnerup 1. Augusti-mi aallartinnissaa aalajangerneqarpoq, imm. 5 takuuk, naak Biologit 2020-mi siunnersuinerat malillugu aatsaat 15. Augusti-mi allartinnissaa inassutigineqaraluartoq. Ileqqutoqqat malillugit umimmanniarnerup neqinillu panertulisarnerup APN-imiit pingaartinneqarnera tassani tunngaviuvoq. Umimmannik akornusiisarnerup pingaartumik ukiuunerani umimmanniarnerup assartuutinillu motoorilinnik atuinerup nalaani pisartup allatigut millisinneqarnissaa taamatullu aamma assartuutinik motorilinnik umimmanniarnermi atueriaatsip allanngortinneqarnissaa qaammarsaanikkkut sulissutigineqarpoq.
 
Umimmaat Ussuit Nunaanni, Ipiutaarsuup Nunaani aamma Eqalummiut Nunaanni takuneqartartut Piniarfik Naternamut ilanngunneqarput pissutigalugu umimmaat taakku suli avannamut kimmullu ingerlaarsinnaanissaat Naternamilu umimmaqatigiinnut ilanngunnissaat APN-miit pingaartinneqarmat, imm. 7 takuuk.

Qaanaap aqutsiveqarfiani Piniarfik Kap Atholl-mi inuussutissarsiutigalugu sunngiffimmilu umimmattassat Biologit nunaminertap neriniarfissatut killilimmik nammassinnaanera pillugu siunnersuinerat aamma umimmaat amerlisimanerat piniarfiullu avataanut siaruaassimanerat pillugu piniartut ilisimasaat tunngavigalugu 60-iunissaat aalajangerneqarpoq, imm. 8 takuuk.

Erseqqissaatit: Erseqqissaatigineqarpoq qamuteralaat, ATV-t aamma qamutit motoorillit allat umimmannik malersuinermi piniarnermilu atornissaat inerteqqutaammat.

Piniarnermut allagartap 2023-mi kingusinnerpaamik maajip aallaqqaataani akilereersimanissaa pillugu piumasaqaat inuussutissarsiutigalugu aamma sunngiffimmi piniartunut tamanut atuuppoq. Sunngiffimmi piniarnermut akuersissutit inunnut ukiut kingulliit qulit iluanni sivikinnerpaamik ataavartumillu ukiuni marlunni Kalaallit Nunaanni najugalittut inuit nalunaarsorsimaffiannut nalunaarneqarsimasunut taamaallaat tunniunneqarsinnaanerat pillugu piumasaqaat aammattaaq atuuttoq.

Piniarneq aallaaniarnerlu inatsit nutaaq juulip aallaqqaataani atuutilertussaq malillugu taamaallaat tuttunik meeqqanut 12-niit 15-nit ataallugit ukiulinnit perngartitsisoqarsinnaavoq inersimasumik akisussaasoqartillugu. Nalunaarut nutaaq tamanut tusarniutigineqalersoq innersuutigineqarpoq qulaani taaneqartoq pillugu nalimmassaasoqarmat.

Sukumiinerusumik paasisaqarusukkaanni Aalisarnermut Piniarnermullu Naalakkersuisoqarfimmi immikkoortortamik pisortaq Amalie Jessen saaffigineqarsinnaavoq; e-mail: amalie@nanoq.gl tlf. +299 553342/345304 imal. apn@nanoq.gl