Ammaanersiornermi oqalugiarneq – NUNAMED 2022

Ulluni 30. september – 2. oktober 2022-mi Kalaallit Nunaanni nakorsaanermut tunngasutigut ataatsimeersuarneq NUNAMED aqqarnilissaanik iluatsilluartumik ingerlanneqarpoq.
Meeqqanut, Inuusuttunut, Ilaqutariinnut Peqqissutsimullu Naalakkersuisup Mimi Karlsenip ammaanersiornermi oqalugiaataa maani atuarsinnaavat.

NUNAMED 2022 – Kalaallit nunaani nakorsaatit pillugit isumasioqatigiinneq

Asasakka tamassi

NUNAMED 2022 ammarneqarnerani tikilluaqqullusi Meeqqanut, Inuusuttunut, Ilaqutariinnut Peqqissutsimullut Naalakkersuisutut maaniissinnaagama nuannaarutigingaarpara.  

Ullumikkut  isumasioqatigiinnerit aqqanilissaat ammarparput. Taamaalilluni NUNAMED uteqqiattumik aaqqissuunneqartalerpoq nunatsinnilu peqqissuseq pillugu ilisimatusarnermi pingaaruteqartutut oqallittarfiulluni.

Taamaattumik ukiut ingerlaneranni NUNAMED ingerlanneqarnissaa qulakkeerumallugu ataatsimiititaliarpassuit annertuumik suliaqarsimasut qujaffigissallugit periarfissaq manna atorusuppara.

Tamanna ilutigalugu NUNAMED-ip takutipaa nunatsinni peqqissuseq pillugu ilisimatusarneq qanoq pingaartinneqartiginera. Pingaartitsineq inuiaqatigiit akornanni peqqissutsimik pitsanngorsaaqataavoq.

Nunatsinni peqqinnissaqarfiup annertuumik tatisimaneqarnera isertuunneqarsinnaanngilaq.

Peqqinnissakkut sullinneqarnissaq annertuumik pisariaqartinneqarpoq ulluinnarnilu sumiiffinni amerlasuuni annertuumik sulisussanik amigaateqartoqarpoq. Piumagutta piumanngikkuttaluunniit sulisoqarniarnermi pissutsit peqqinnissaqarfimmi ineriartornermut sunniuteqaqataalluinnartarput. Nunatsinni peqqinnissaqarfimmit neqeroorutit pitsanngorsarniarlugit tamatta sulllippugut taamaattumillu peqqissuseq pillugu ilisimatusarnerit siunissami aaqqiissutaasinnaasutut sakkussanik periarfisseeqataapput.

Ullut tulliuttut pilersaarummi piorsarsimassusermik peqqissusermik aammalu inuunerissuunermik soqutiginartunik sammisalinnik imaqarpoq. Taamatut qulequtalimmik sammisaqarnerup oqaaseq tamatigoortuuneranik ersersitsivoq, tamatumanilu peqqissuseq inuiaqatigiinni inooriaatsimut pingaaruteqarluinnartumik ilaavoq kinguaassatsinnullu ingerlateqqissavarput.

Ukioq manna sammisami, Inuuneritta III-p siunertaa Paarisamilu suliat suli sanillersuussinnaavagut, taakkulu suliniutinut kulturitsinnut kiisalu inooriaatsitsinnut aallaaveqartut ikiorsiullugit pitsaasumik peqqinnartumillu inuuneqarnermut sinaakkutinik pilersitsisinnaaneq ukkatarineqarpoq. Tamatumunnga peqatigitillugu, suliniutit aallartisakkagut uppernarsakkanik imaluunniit ilisimasanik, suliniutit allannguinissamik annertuumik pitsaasunik aallartisarneqarnissaat pingaaruteqarluinnarpoq. Pingaaruteqarportaaq innuttaasut kiisalu najukkami inuiaqatigiit suliniutit pingaaruteqartutut misigissagaat. Tassunga atatillugu ilisimatusarneq pingaaruteqartutut inissisimavoq, ilisimatusarnerummi ilisimasanik nutaanik pissarsinissamut, imaluunniit inuunermut pitsaasumut sinaakkutinik pilersitsiniarnissamut suut sunniuteqarnersut suullu sunniuteqannginnersut aqqutissiuussimmata.

Inuunerli pitsaasoq qanoq pilersissavarput? Isumaqarpunga inuunermik pitsaasumik pilersitsisinnaasugut, inuit pikkoriffiinik kiisalu inoqatinik ataatsimooqateqarnermut peqataanissamut periarfissikkutsigit. Taamaattumik Inuuneritta III-mik, ilisimatusarnermik tunngaveqartumik suliniutinik suliaqarneq pitsaasoq ingerlatiinnassavarput.

Peqatigitillugu kulturi ileqqutoqqallu illersussavagut. Pinngortitami inuusuuvugut, tamanna aamma peqqissuseq pillugu eqqarsartariaatsitsinni ersersinneqartarpoq. Nerisaqarnerput assersuutigalugu peqqissutsimut atatillugu sammisat ilaannut atassuteqartikkajuttarparput. Innuttaasut kiisalu politikkikkut oqallinnermi tamanna initoorujussuuvoq, ukiunilu tulliuttuni arlalinni suli taamaassagunarpoq. Kalaalimerngit aamma pilineq/pilisarneq ataatsimoorfigalugu ataatsimoorussaraarput, atassuteqarnitsinnut nukittorsaataapput kiisalu nuannaarnermik inuulluataarnermillu pilersitsisarlutik. Pinngortitap uatsinnut tunniuttagai, nukittorsaataasarput peqqinnermillu misigititsisarlutik. Tamanna Naalakkersuisuni ilisimaaraarput siunissamilu sulinitsinni pingaaruteqartutut isigalugit. Nerisassat avataanit eqqussat ulluinnarni suliffeqarfitsinnilu nerisatsinni annertuumik takukkajuttarparput. Peqqinnermik misiginitsinnut tamanna sunniuteqarsinnaavoq. Aamma neriuutigaara sammisaq siunissami peqqinnitsinnut ilisimatusarnerup silarsuaani kiisalu politikkikkut pingaarnersiuisarnerni iluaqutaasumik inissaqarnerulissasoq.

Naggataatigut oqarusuppunga peqqinnissaq pillugu ilisimatusarnermi nunatsinni pitsaasumik ineriartortoqartoq aammalu NUNAMED ilisimatusanermi pissarsianik ingerlatitseqqinnermi pingaartutut isigaara. Ilisimatusarnerup taassuma inernerisa atornerisigut pitsaanerusumik katsorsaanerit pitsaaliuinerit peqqissutsimillu siuarsaanerit inuttaasunut nuannaarutaasumik atorluarsinnaavagut.

Tamatumalu saniatigut NUNAMED 2022-mik aaqqissuussisut sulilluarsimaneranik, amerlavugullu ilisimasanik nutaanik saqqummiussivigineqarnissatsinnut qilanaartut.

Aammaarlunga tikilluaritsi isumasioqatigiilluarisilu.