AtuartigukQilalukkanit qaqortanit tunisassianik avammut annissisarnermik unitsitsigallarneq
Kalaallit Nunaata qilalukkanit qaqortanit tunisassianik avammut annissisarnermik unitsitsigallarnissamut pisussaaffilerneqarnera Naalakkersuisut ajuusaarnartoqartippaat. Avammut annissisarnermik unitsitsigallarnerup kingunerisaanik piffissami tulliuttumi qilalukkanit qaqortanit tunisassianik avammut annissisoqarsinnaajunnaarpoq, aammalu takornariat qilalukkanit qaqortanit tunisassianik nunatsinniit nassarsinnaajunnaarput. Kitaaniit qilalukkanit qaqortanit tunisassianik annissisinnaaneq periarfissaqarnersoq maanna Naalakkersuisut misissuiffigaat.
Nassiussisuuvoq: Nunalerinermut, Imminut Pilersornermut, Nukissiutinut Avatangiisinullu Naalakkersuisoqarfik
Qilalukkanit qaqortanit tunisassianik avammut annissisarnermik unitsitsigallarneq assersuutigalugu qilalukkat qaqortat neqaannik ilaquttanut ikinngutinullu Danmarkimiittunut nassiussisarnermut atuuppoq. Kalaallit Nunaanni qilalukkanit qaqortanit tunisassianik tunisisarneq suli ajornanngilaq. Innuttaasut kalaallit suli qilalukkanit qaqortanit tunisassianik assersuutigalugu Danmarkimut angalanerminni namminneq nerisassaminnik nassarsinnaapput.
Inatsisartut 2022-mi uiakkut ataatsimiinnerminni Naalakkersuisut peqquaat, Kangiani qilalukkanik qaqortanik teknikkikkut pisasseeqqullugit. Tulleriiaarineq Kangiani innuttaasut neqissaqarnissaannik qulakkeeriniarneruvoq, naak tamanna qilalukkanit qaqortanit tunisassianik avammut annissinissamut periarfissanik atorunnaarsitsiffiusussaagaluartoq.
Tassami Kangiani qilalukkanik qaqortanik teknikkikkut pisassiinerup qilalukkat qaqortat tamarmiusut amerlassusiinut sunniuteqarnerlussinnaanera mattunneqarsinnaanngilaq. Qilalukkat qaqortat ‘Uumasut nujuartat naasullu nungutaanissamut ulorianartorsiortut nunani tamalaani niuerutigineqartarnerat pillugu isumaqatigiissut”-mut (CITES) ilaapput. Tamatuma kingunerisaanik qilalukkanit qaqortanit tunisassianik tuniniaaneq avammullu annissisarneq nunani tamalaani maleruagassiuunneqarsimavoq. Qilalukkanit qaqortanit tunisassiat taamaallaat pisat uumasoqatigiinnit piujuartitsiviusumik atorneqartunit pisuusut uppernarsarneqarsinnaappat avammut anninneqarsinnaapput eqqunneqarsinnaallutillu.
Kalaallit Nunaanniit qilalukkanit qaqortanit tunisassianik avammut annissisarnermik unitsitsigallarneq Naalakkersuisut ajuusaarnartorujussuuvoq. Tamanna Naalakkersuisut naalakkersuinikkut kissaataannut uniuuppoq.
Nunatsinni innuttaasut qilalukkat qaqortat neqaannik ilaquttaminnut ikinngutinut minnerunngitsumillu napparsimallutikr Danmarkimiittunut nassiussisinnaanissaat Naalakkersuisunit pingaartinneqarpoq. Tamanna pissutigalugu Naalakkersuisut, Kitaani uumasoqatigiinnit piujuartitsiviusumik atorneqartuniit qilalukkanit qaqortanit tunisassianik avammut annissisarnermik ammaasseqqissinnaanissamut periarfissanik misissuillutik aallartipput.
Tunngavigisaq
2022-mi ukiakkut ataatsimiinnermi Inatsisartut Naalakkersuisunut peqqusipput, piffissami 2023-2027-mi Kangiani qilalukkanik qaqortanik teknikkikkut pisasseeqqullugit.
Siusinnerusukku qilalukkat ataasiakkaat sananeqaataannik misissuinerni paasineqarpoq qilalugaqatigiit Svalbardimeersut amerlanngitsuneersut nungutaanissaanillu ulorianartorsiortinneqartuneersut. Qanittukkut pisat suminngaaneertuuneri suli paasineqanngilaq
Nunat Imarpiup avannaaniittut uumasunut miluumasunut ataatsimiititaliarsuat NAMMCO naliliivoq, uumasoqatigiinnit taakkunanngaanniit qilalukkanik pisaqarnissaq piujuartitsinissamik tunngaveqanngitsoq. Taamaattumik qilalukkanit qaqortanit uumasoqatigiinnit taakkunannga tunisassianik avammut annissinissap sunniuteqarnerlunnissaa mattunneqarsinnaanngitsoq.
Maannarpiaq qilalukkanit qaqortanit Kangianeersunit aamma Kitaaneersunit tunisassiat immikkoortinneqarsinnaanngillat. Tamanna pissutigalugu Kalaallit Nunaat tamakkerlugu qilalukkat qaqortat piujuartitsinermik nalunaaruteqarnissamut anngussinnaajunnaarput, naak Kitaani piniarneq piujuartitsiffiusumik ingerlanneqaraluartoq.
Tamanna pissutigalugu Naalakkersuisut qilalukkanit qaqortanit tunisassianik avammut annissisarnermik unitsitsigallarnissamut pisussaaffilerneqarput, CITES pillugu isumaqatigiissut naapertorlugu uumasunik allattuiffik II-mi allassimasunik, avammut annissinerup uumasut ikiliartornissaannut sunniuteqartussaanngitsoq uppernarsarneqarsinnaanngippat, avammut anninnissaannut akuersissutinik tunniussisoqarsinnaanngimmat.
CITES-imut isumaqatigiissutip atuunneratigut aamma nunat tigusisussat qilalukkanit qaqortanit tunisassianik eqqussinissamut akuersissutinik tunniussisinnaanngillat, piujuartitsinermut nalunaarut atorunnaarsimammat.
Tassalu maannarpiaq qilalukkanik qaqortanik piujuartitsinermut nalunaarummik tunniussisoqarsinnaanngimmat, Kalaallit Nunaanniit qilalukkanit qaqortanit tunisassianik eqqussinissamut imaluunniit annissinissamut akuersissutinik tunniussisoqarsinnaanngilaq.
CITES piujuartitsinerlu pillugit
CITES (Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora) nunani tamalaani nunat killeqarfii akimorlugit uumasunik nujuartanik naasunillu nungutaanissamut ulorianartunik niueruteqarnermik nakkutilliinermut isumaqatigiissutaavoq. Kalaallit Nunaat 1977-imiilli CITES-imut, nunanit 184-init ilaaffigineqartumut ilaasortaasimavoq. CITES-imi taamaallaat uumasoqatigiinnit piujuartitsiffiusumik atorneqarneqartunik niueruteqarsinnaaneq siunertaavoq. Tamanna niueqatigiinnermut akuersissutit immikkut ittut aqqutigalugit, imaluunniit uumasut naasullu ilaasa ulorianartorsiortut niuerutigineqarnissannik inerteqquteqarluinnarnikkut maleruagassiuunneqarpoq.
Nunalerinermut, Imminut Pilersornermut, Nukissiutinut Avatangiisinullu Naalakkersuisoqarfik allaffissornikkut CITES-imut oqartussaasuuvoq. Pinngortitaleriffik Kalaallit Nunaanni ilisimatusarnikkut oqartussaasuuvoq, aammalu CITES-imi piujuartitsinermut nalunaarutinik suliaqartarluni.
Attaveqarfissaq
Annertunerusumik paasisaqarusunnermi Nunalerinermut, Imminut Pilersornermut, Nukissiutinut Avatangiisinullu Naalakkersuisoqarfimmi pisortaq Natuk Lund Olsen tlf.: 34 54 12-imut imaluunniit pan@nanoq.gl aqqutigalugu attaveqarfigineqarsinnaavoq.