Sinaakkutissat ilaqutariinnut assingusut meeqqanut inissinneqarsimasunut artorsaateqannginnerusunut pitsaanerpaajupput

Misissuineq “Kalaallit Nunaanni ilaqutariinnut paarsisartunut suliassaqarfik pillugu qulaajaaneq” Meeqqanut, Inuusuttunut Ilaqutariinnullu Naalakkersuisoqarfimmit suliakkiissutigineqarpoq. Meeqqat ilaqutariinni paarsisartuni najugaqartut pitsaanerpaamik peroriartornissaat qulakkeerniarlugu politikerit aalajangiinissaannut pitsaasumik ilisimasanik tunngavissinnissaat qulaajaanermi siunertarineqarpoq.

VIVE-p (Det nationale Forsknings- og Analysecenter for Velfærd) nalunaarusiaq suliarisimavaa, nalunaarusiarlu ilaqutariit paarsisartut, siusinnerusukkut meerarsiaasimasut kommunini namminersorlutillu oqartussani inuussutissarsiutigalugu sulisut oqaloqatiginerinit tunngaveqarluni. Politikerinut innersuussutinik arlalinnik nalunaarusiaq imaqarpoq.

Najukkani inuiaqatigiinni ilaqutariit paarsisartut toqqissisimanartut
Meeqqanut, Inuusuttunut Ilaqutariinnullu Naalakkersuisoq Paneeraq Olsen misissuinermik innersuussutinillu iluarisimaarinnippoq.

- Meeqqat namminneq angajoqqaaminniiginnartussaagaluarmata isumaqatigaara. Isumaga malillugu meeqqat amerlavallaat angerlarsimaffimmik avataani inissinneqarsimapput. Meeqqanut angajoqqaanullu inissiineq misigissutsikkut piviusumik artorsartitsisarpoq. Taamaammat angajoqqaanut pikkorissaanernik ilaqutariittullu katsorsarneqarnissamut neqerooruteqarnernik piffissaagallartillugu suliniuteqartassaagut.

- kisianni inissiinissiinissap ingalassimatinnissaa iluatsinngippat, taava najugaqarfinni ilaqutariit paarsisartut pitsaasuullutillu toqqissisimanartumik meeqqamut aaqqiissutaapput, Paneeraq Olsen isumaqarpoq – taamalu isumaqarnera nalunaarusiap inerniliinerinut naapertuulluarpoq.

Inissiinissaq pisariaqartillugu, nalunaarusiaq malillugu meeqqanut artorsaateqannginnerusunut meeqqanullu minnernut ilaqutariit paarsisartut inissiivigissallugit pitsaanerpaapput. Meeqqap eqqaani toqqissisimanermik pilersitsinissamut aamma angajoqqaarsianut qanittumik attaveqarnissamut ilaqutariit paarsisartut periarfissiipput. Meeqqat nalaassimasaminnik annertuumik kingunerlutsitsinngitsut tamannarpiaq pisariaqartippaat.

Illuatungaani meeqqat artorsaatilerujussuit passutissallugit ulloq unnuarlu paaqqinnittarfiit paasisimasaqarluarput. Assersuutigalugu meeqqat angerlarsimaffimminni kinguaassiutitigut atornerlunneqarsimasut imaluunniit nakuuserfigineqarsimasut ulloq unnuarlu paaqqinnittarfinni pitsaanerusumik ikiorneqarsinnaapput.

Ullumikkut meeqqat mikisut arlallit ulloq unnuarlu paaqqinnittarfinni najugaqarput, taakkulu ilaannut – nalunaarusiaq malillugu – nalinginnaasumik ilaqutariittut eqqaanartuni ilaqutariinni paarsisartuniinneq, pitsaanerusimassagaluarpoq. Taamaattoqarsinnaaneranulli ilaqutariinnik paarsisartunik, meeqqat taakku immikkut ittumik pisariaqartitaannik paasinnissinnaasunik akuersisinnaasunillu, nassaarsinnaanissaq piumasaqaataavoq.

Ilaqutariit paarsisartut piukkunnaateqartut
Kalaallit Nunaanni ilaqutariit paarsisartut suliamik suliarinninnissaminnut piareersimalluarput. Ukiorpassuit taamatut sulineq misilittagaqarfigaat, suliassap ilisaritinneqarnera pillugu pikkorissarneqarsimallutik ilinniarteqqinneqarsimallutillu. Taamaattoq ilaqutariit paarsisartut najukkanilu ilaqutariinnut paarsisartunut siunnersortit ilinniartitseqqinnerup aamma siunnersueriaatsip supervisionip atorneqarnerata patajaallisaavigineqarnissaat kissaatigaat, taamaalillutik ilaqutariit paarsisartut meeqqat ataasiakkaat, assigiinngitsunik unammilligassaqarsinnaasut, pitsaanerusumik ikiorsinnaaniassammatigit.

Feeriaqataasassapput ilaquttanullu pulaaqataasassallutik
Ilaqutariinni paarsisartuni meeqat peqataasutut ilaalersinneqarnissaat – ilaqutariit sinneri assigalugit – misissuineq malillugu pingaaruteqarpoq. Meeqqat immikkoortinneqartutut misiginnginniassammata feeriaqataassapput, ilaquttanut pulaaqataasassallutik assigisaannullu peqataasassallutik. Innersuussutit malillugit tamanna akissaqartinneqassaaq aamma aningaasartuutaanerusussat kommuninit matussuserneqartariaqarlutik.

Ilaqutariit paarsisartut amerlasuut akissarsiaqartinneqarnertik naammagittaalliuutigaat, isumaqarpummi suliassamut naleqquttuunngitsut. Aamma meeqqap nerisassaanut, atisaanut atortussaanullu aningaasartuutit tamaasa kommuninit akilersinniartarnerat ajornakusoortuusoq taakku oqaatigaat. Ilaqutariinnik paarsisartunik naammattunik pissarsiniarnerup ajornakusoorneranut akissarsiaqartitsineq pissutaaqataasoq, ilaqutariit paarsisartut kommuninilu sulisut taavaat.

Ilaqutariinnut paarsisartunut isumalluutit amerlanerusut
Ilaqutariinnut paarsisartunut suliassaqarfiup patajaallisaavigineqarnissaa Paneeraq Olsenip assut anguneqaqqugaluarpaa. Ukioq manna aningaasanut inatsimmut ilassutitut aningaasaliissut akuersissutigineqarnikuuvoq aamma ilaqutariit suliassaminnik suliarinninnissaminnut pitsaanerusumik periarfissaqalerniassammata 2022-mut aningaasanut inatsisissami aningaasanik immikkoortitsisoqarnikuulluni.

Misissuinermut linki aana.

Piviusut:
Meeqqat inuusuttullu 0-imiit 23-inut ukiullit 700 sinnillit angajoqqaarinngisaminni najugaqarput. Kalaallit Nunaanni meeqqat inissinneqarsimasut affaasa missaat ilaqutariinni paarsisartuni najugaqarput, affaasalu missaat nunami meeqqanut inuusuttunullu ulloq unnuarlu paaqqinnittarfinni 22-iusuni najugaqarlutik.
Meeqqat ilaqutariinni paarsisartuni inissinneqarsimasut 41%-ii ilaquttaminni imaluunniit meeqqamik siulianili ilisarisimannittuni inissinneqarsimapput. 59%-ii ilaqutariinni paarsisartuni ilisarisimanngisaminni inissinneqarsimapput.

Paasisaqarnerorusukkuit Naalakkersuisup allattaa Inûna Davidsen e-mailikkut inda@nanoq.gl-ikkut imaluunniit oqarasuaatikkut 34 64 95-ikkut attavigiuk.