AtuartigukKalaallit Nunaanni uuliasiorneq unitsinneqarpoq
Nassiussisuuvoq: Aatsitassanut Inatsisillu Atuutsinneqarnerannut Naalakkersuisoqarfik
Kalaallit Nunaat uuliamik annertuumik pisuussuteqartoq qularutissaanngilaq. Uuliamilli qalluineq inuiaqatigiinnut pitsaasuinnarnik kinguneqarnavianngilaq. Pinngortitamut avatangiisinullu pitsaanngitsumik sunniissaaq, aalisarnermut pitsaanngitsumik sunniissaaq nunarsuarmilu silaannaap pissusaata allanngoriartornerani ajornartorsiornermik ajornerulersitseqataassaaq. Akerlianik uagut inuiaqatigiittut uuliasiornermik uuliamillu qalluinermik tunutsinissatsinnik pissutsit arlallit oqariartorpullusooq. Siunissaq uuliamiinngilaq. Nukissiaq ataavartoq siunissaavoq, tassanilu iluaqutissavut amerlanerujussuupput. Naalakkersuisut nunarsuarmi silaannaap pissusaata allanngoriartorneranik ajornartorsiornermi akiueqataanissamut akisussaaqataarusullutillu iliuuseqarnissamut piareersimapput.
Tamanna tunuliaqutaralugu maanna uuliasiornermut periusissiaq atorunnaarsinniarlugu, siunissamilu Kalaallit Nunaanni uuliasiorneq unitsinniarlugu Naalakkersuisut ulloq 24. juni 2021 aalajangerput. Silaannaap pisussaata alanngoriartorneranik ajornartorsiut Naalakkersuisunit ilungersunartutut isigineqarmat, taamatut alloriarneq pissusissamisoortuuvoq. Taassumalu saniatigut aalajangerneq pinngortitamut, piniarnitsinnut aalisarnitsinnillu illersuiniarnerullunilu namminersorlutik inuussutissarsiortortatta periarfissanik piviusunik ilimaneqartunillu aallussinissaat pillugu pivoq.
”Inuiaqatigiittut unikaallalluta eqqortup tungaanut ingerlanerluta immitsinnut aperinissamut sapiissuseqartariaqarpugut. Uuliasiornermi uuliamillu qalluinermi avatangiisinut kinguneqaatit annertuallaartut Naalakkersuisut naliliipput. Taamattaarlu isumalluutit uuliamik inuulluataaruteqalernissamik takorluuinitsinnut atukkavut inuussutissarsiornermik ingerlatsisuni allani pitsaanermik atorneqarsinnaasut Naalakkersuisut naliliipput. Periusissiamik maanna atuuttumik atorunnaarsitsineq eqqortumik toqqaaneruvoq. Aalajangernermi tassani silaannaap pissusaanik, avatangiisinik eriaginninneq aningaasaqarnikkullu isumatusaarneq peqatigiipput. Issittumi avatangiisitsinnik qajannartumik paaqqutarinneqataanissamut annertuumik akisussaaqataaffeqarpugut. Aatsitassanut Naalakkersuisoqarfik siunissami aatsitassanik aallussissaaq, nunattalu sananeqaataa pillugu paasissutissanik pissaarsiortornermik nangitsilluni.” Aatsitassanut Naalakkersuisoq Naaja H. Nathanielsen oqarpoq.
”Kalaallit Nunaanni pinngortitamik pisuussutsitsinnik piujuartitsisumik aqutsinitsinnik aalajangerneq erseqqissaavoq. Aalisagaativut nunamit pinngortitamik aqutsinermik pingaartitsisumeersuunerat, pinngortitamillu aqutsinermik pingaartitsisumeersuunerat malitsigisaanillu inuussutissanik pitsaanerpaanik nunarsuarmi atuisunut pilersuisinnaasumeersuunerannik tamanna oqariartorneruvoq” Aalisarnermut Naalakkersuisoq Aqqaluaq Biilmann Egede oqarpoq.
”Aalajangerneq Kalaallit Nuaata piuartitsinermik aningaasaliinernik pimoorussisuuneranik oqariartornermut iluaqutsiissaaq. Aalajangerneq Naalakkersuisut erngup nukinganik isumalluutinut annertuunut nammineq iluaqutigisinnaanngisatsinnut nutaanik aningaasaliisussarsiorluni suliaqarneranut ikorfartuisuuvoq.” Avatangiisinut Naalakkersuisoq Kalistat Lund oqarpoq
”Naalakkersuisut silaannaap pissusaata allanngoriartornera ilungersunartutut isigaat. Ullut tamaasa kinguneri nunatsinni takusinnaavavut, aaqqiissutissanullu ilapittuinissamut piareersimavugut. Nunanilu tamalaani nukissiornermut aningaasaliissutit ukiuni makkunani uulia gassilu qimallugit nukissianut ataavartunut nuunnerat aamma maluginiarpara. Taamaammat namminersorlutik inuussutissarsiortutsinnut qanga aaqqiissutinik pinnata siunissami periarfissanik aaqqiissuteqarnissarput pissusissamisoorpoq. Uuliasiornissamik unitsitsinermik aalajangerneq aamma innuttaasut avatangiisinik pingaarnerutitsinerannik oqariartorpoq. Taamatullu oqariartornerup takornariartitsinermik inuussutissarsiortunut siaruaallungalu Kalaallit Nunaannik nunani allani ilisarititsinissanni avitseqatiginnissuteqarnissara qilanaaraara” Inuussutissarsiornermut Nunanullu allanut Naalakkersuisoq Pele Broberg oqarpoq.
Ukiuni makkunani aallussineq orsussanit imerpalasunit nukissiuutinut ataavartunut nuukkiartorpoq. Qanga uuliamik pisuunngornissamit neriuutinit ullumikkut piviusoq ungasippoq. 2014-2018-mut uuliasiornermut periusissiami ukiut allortarlugit imaani uuliasiornermik suliniutit 1-2 ilimagineqarput. Taakku kingusinnerpaamik 2018-mi piviusunngortinneqartussaapput. Taamatulli pisoqanngilaq. 2020-2024 uuliasiornermik periusissiaq maanna atuuttoq akileraartarnikkut pilerinartumik inissinnikkut, paasissutissatigut akeqanngitsutigut nittarsaassinermillu annertusisamik ingerlatsinissaq aallunneqarpoq. Periusissiallu ukiuni marlunni atuutereernerani angusaqartoqanngilaq. Uuliasiornermi imminut akilersinnaassutsimik misissueqqissaarnerup nutaap imminut akilersinnaassutsip appasissumiinnera erseqqissumik takutippaa, taannalu uuliasiortitseqatigiiffiit iluanaarutissatut ilimagisaasa affaannaanniippoq. Misissueqqissaarnermi aningaasartuutinillu misissueqqissaarnermik ilallugu, uuliamik nassaarfissatut ilimagineqartut ilaat amerlasuut amigartooruteqarfiunissaat ersersippaa. Taakku saniatigut aningaasaliisartut amerlasuut Issittumi uuliasiornissamut aningaasaliinissaq itigartippaat. Pissutsit piviusut tamakku Naalakkersuisut eqqortumik aalajangernerannik ersersitsipput. Aalajangerneq pinngortitami pisuussutitsinnik nutartersinnaasunik illersuivoq. Taamaammat aalajangerneq maanna nunatta innutaanut, minnerunngitsumillu kinguaassatsinnik illersuisuuvoq.
Paasissutissat erseqqinnerusut pillugit Naalakkerusisoqarfiup pisortaa Jørgen T. Hammeken-Holm, e-mail: joeh@nanoq.gl
Tamanna tunuliaqutaralugu maanna uuliasiornermut periusissiaq atorunnaarsinniarlugu, siunissamilu Kalaallit Nunaanni uuliasiorneq unitsinniarlugu Naalakkersuisut ulloq 24. juni 2021 aalajangerput. Silaannaap pisussaata alanngoriartorneranik ajornartorsiut Naalakkersuisunit ilungersunartutut isigineqarmat, taamatut alloriarneq pissusissamisoortuuvoq. Taassumalu saniatigut aalajangerneq pinngortitamut, piniarnitsinnut aalisarnitsinnillu illersuiniarnerullunilu namminersorlutik inuussutissarsiortortatta periarfissanik piviusunik ilimaneqartunillu aallussinissaat pillugu pivoq.
”Inuiaqatigiittut unikaallalluta eqqortup tungaanut ingerlanerluta immitsinnut aperinissamut sapiissuseqartariaqarpugut. Uuliasiornermi uuliamillu qalluinermi avatangiisinut kinguneqaatit annertuallaartut Naalakkersuisut naliliipput. Taamattaarlu isumalluutit uuliamik inuulluataaruteqalernissamik takorluuinitsinnut atukkavut inuussutissarsiornermik ingerlatsisuni allani pitsaanermik atorneqarsinnaasut Naalakkersuisut naliliipput. Periusissiamik maanna atuuttumik atorunnaarsitsineq eqqortumik toqqaaneruvoq. Aalajangernermi tassani silaannaap pissusaanik, avatangiisinik eriaginninneq aningaasaqarnikkullu isumatusaarneq peqatigiipput. Issittumi avatangiisitsinnik qajannartumik paaqqutarinneqataanissamut annertuumik akisussaaqataaffeqarpugut. Aatsitassanut Naalakkersuisoqarfik siunissami aatsitassanik aallussissaaq, nunattalu sananeqaataa pillugu paasissutissanik pissaarsiortornermik nangitsilluni.” Aatsitassanut Naalakkersuisoq Naaja H. Nathanielsen oqarpoq.
”Kalaallit Nunaanni pinngortitamik pisuussutsitsinnik piujuartitsisumik aqutsinitsinnik aalajangerneq erseqqissaavoq. Aalisagaativut nunamit pinngortitamik aqutsinermik pingaartitsisumeersuunerat, pinngortitamillu aqutsinermik pingaartitsisumeersuunerat malitsigisaanillu inuussutissanik pitsaanerpaanik nunarsuarmi atuisunut pilersuisinnaasumeersuunerannik tamanna oqariartorneruvoq” Aalisarnermut Naalakkersuisoq Aqqaluaq Biilmann Egede oqarpoq.
”Aalajangerneq Kalaallit Nuaata piuartitsinermik aningaasaliinernik pimoorussisuuneranik oqariartornermut iluaqutsiissaaq. Aalajangerneq Naalakkersuisut erngup nukinganik isumalluutinut annertuunut nammineq iluaqutigisinnaanngisatsinnut nutaanik aningaasaliisussarsiorluni suliaqarneranut ikorfartuisuuvoq.” Avatangiisinut Naalakkersuisoq Kalistat Lund oqarpoq
”Naalakkersuisut silaannaap pissusaata allanngoriartornera ilungersunartutut isigaat. Ullut tamaasa kinguneri nunatsinni takusinnaavavut, aaqqiissutissanullu ilapittuinissamut piareersimavugut. Nunanilu tamalaani nukissiornermut aningaasaliissutit ukiuni makkunani uulia gassilu qimallugit nukissianut ataavartunut nuunnerat aamma maluginiarpara. Taamaammat namminersorlutik inuussutissarsiortutsinnut qanga aaqqiissutinik pinnata siunissami periarfissanik aaqqiissuteqarnissarput pissusissamisoorpoq. Uuliasiornissamik unitsitsinermik aalajangerneq aamma innuttaasut avatangiisinik pingaarnerutitsinerannik oqariartorpoq. Taamatullu oqariartornerup takornariartitsinermik inuussutissarsiortunut siaruaallungalu Kalaallit Nunaannik nunani allani ilisarititsinissanni avitseqatiginnissuteqarnissara qilanaaraara” Inuussutissarsiornermut Nunanullu allanut Naalakkersuisoq Pele Broberg oqarpoq.
Ukiuni makkunani aallussineq orsussanit imerpalasunit nukissiuutinut ataavartunut nuukkiartorpoq. Qanga uuliamik pisuunngornissamit neriuutinit ullumikkut piviusoq ungasippoq. 2014-2018-mut uuliasiornermut periusissiami ukiut allortarlugit imaani uuliasiornermik suliniutit 1-2 ilimagineqarput. Taakku kingusinnerpaamik 2018-mi piviusunngortinneqartussaapput. Taamatulli pisoqanngilaq. 2020-2024 uuliasiornermik periusissiaq maanna atuuttoq akileraartarnikkut pilerinartumik inissinnikkut, paasissutissatigut akeqanngitsutigut nittarsaassinermillu annertusisamik ingerlatsinissaq aallunneqarpoq. Periusissiallu ukiuni marlunni atuutereernerani angusaqartoqanngilaq. Uuliasiornermi imminut akilersinnaassutsimik misissueqqissaarnerup nutaap imminut akilersinnaassutsip appasissumiinnera erseqqissumik takutippaa, taannalu uuliasiortitseqatigiiffiit iluanaarutissatut ilimagisaasa affaannaanniippoq. Misissueqqissaarnermi aningaasartuutinillu misissueqqissaarnermik ilallugu, uuliamik nassaarfissatut ilimagineqartut ilaat amerlasuut amigartooruteqarfiunissaat ersersippaa. Taakku saniatigut aningaasaliisartut amerlasuut Issittumi uuliasiornissamut aningaasaliinissaq itigartippaat. Pissutsit piviusut tamakku Naalakkersuisut eqqortumik aalajangernerannik ersersitsipput. Aalajangerneq pinngortitami pisuussutitsinnik nutartersinnaasunik illersuivoq. Taamaammat aalajangerneq maanna nunatta innutaanut, minnerunngitsumillu kinguaassatsinnik illersuisuuvoq.
Paasissutissat erseqqinnerusut pillugit Naalakkerusisoqarfiup pisortaa Jørgen T. Hammeken-Holm, e-mail: joeh@nanoq.gl